Brief DWARS en jongerenorganisaties aan informateur
DWARS werkt samen met andere jongerenorganisaties om een plek te eisen aan de formatietafel, zodat we in gesprek met de informateur kunnen aangeven waar jongeren zich het meest zorgen over maken. DWARS is niet blij met de huidige samenstelling van formerende partijen. Toch willen we het volgend kabinet meegeven wat wij écht belangrijk vinden, zoals het een topprioriteit maken om de klimaatcrisis rechtvaardig aan te pakken, betaalbare woningen voor jongeren te realiseren, de bezuinigingen in de jeugdzorg terug te draaien, jeugdparticipatie te verbeteren, etc. Zie onder de brief die we naar de informateur sturen:
Geachte informateur,
Op 24 oktober 2023 heeft de Tweede Kamer de motie-Drost/Sneller (35788-227)
aangenomen, waarmee zij oproept tot het uitnodigen van jongeren aan de formatietafel, om
te spreken over de gevolgen van beleidsvoornemens voor toekomstige generaties.
Informateur Putters heeft in zijn eindverslag van afgelopen donderdag aangeraden om in de
aankomende fase van de kabinetsformatie jongeren te betrekken en uitvoering te geven aan
deze motie.
Vijf van de grootste maatschappelijke jongerenorganisaties slaan ter uitvoering van de
motie-Drost/Sneller graag de handen ineen met een brede vertegenwoordiging van politieke
jongerenorganisaties. Ook in 2021 waren vijf vertegenwoordigers van jongerenorganisaties
al uitgenodigd om mee te praten tijdens de formatie, en in de aankomende formatieperiode
zouden we graag werken aan een volgende stap in de participatie van jongeren bij de
kabinetsformatie. In 2024 willen wij verder komen dan een enkel gesprek tussen jongeren en
informateur, en daadwerkelijk ervoor zorgen dat jongeren mee kunnen werken aan de
oplossingen voor onze generatie in het volgende regeerakkoord.
Dat de stem van jongeren wordt gehoord aan de formatietafel is namelijk van groter belang
dan ooit tevoren. Het Nibud laat zien dat de helft van jongeren vorig jaar moeite had met
rondkomen, de gemiddelde starter kan slechts 3.4% van de huizen op de koopmarkt
betalen, en uit cijfers van het RIVM blijkt dat de mentale gezondheid van jongeren ook jaren
na de coronacrisis nog altijd op een dieptepunt ligt. Daarnaast bestaan er bij jongeren grote
en brede zorgen over bijvoorbeeld het klimaatbeleid, onzekerheid rondom het terugbetalen
van hun studieschuld en de problemen in de jeugdzorg. Op een groot aantal terreinen is de
positie van jongeren over de afgelopen jaren dus steeds verder verslechterd.
Jongerenorganisaties hebben samen een helder beeld van hoe de participatie van onze
generatie in de formatie betekenisvol is in te richten. Maatschappelijke jongerenorganisaties
kunnen vanuit onze verschillende achterbannen (die de brede groep jongeren van 12 tot 29
jaar beslaan), op basis van bestaand onderzoek en in consultatie met andere
jongeren(organisaties) de informateur en de formerende partijen adviseren vanuit de
leefwereld van jongeren. Vervolgens is het van belang dat jongeren actief betrokken zijn bij
de afspraken die de formerende partijen daadwerkelijk met elkaar maken. Daarin kunnen
politieke jongerenorganisaties verantwoordelijkheid nemen, wanneer de formerende partijen
hen voldoende betrekken bij het formatieproces.
Wij willen niet alleen problemen aankaarten, maar ook concrete oplossingen aandragen
waar een volgend kabinet mee aan de slag kan. Uiteraard verschillen jongeren en zeker ook
de politieke jongerenorganisaties die deze brief mede opsturen daarbij van mening over
welk beleid vanuit een volgend kabinet er precies nodig is voor onze generatie. Toch zien
onze organisaties een gedeeld belang voor de generatie die wij vertegenwoordigen. Vanuit
dat gedeelde belang, en met nadrukkelijke ruimte voor deze onderlinge verschillen, steunt
ook een brede vertegenwoordiging van politieke jongerenorganisaties – wiens
moederpartijen samen goed zijn voor een ruime meerderheid in de Tweede én Eerste
Kamer – de volgende tien oproepen richting de informateur en de formerende partijen:
- Geef gehoor aan de oproep van de Tweede Kamer en ontwikkel een nationale
jeugdstrategie. - Nederland zet zich maximaal in om de klimaatdoelen te halen. Maak de
klimaattransitie rechtvaardig en betaalbaar via eerlijke prijzen en het principe dat de
vervuiler betaalt. Maak daarnaast het openbaar vervoer een aantrekkelijk alternatief
voor de auto, bijvoorbeeld met een betaalbaar en onbeperkt maandabonnement. - Maak huisvesting weer beschikbaar en betaalbaar voor jongeren, met een landelijk,
integraal plan voor jongeren- en studentenhuisvesting. Breid bijvoorbeeld de
gereguleerde middenhuur uit en verminder de invloed van de studieschuld op de
hypotheek. - Geef jongeren weer een gezonde financiële positie. Werk aan een eerlijke
tegemoetkoming voor de ‘pechgeneratie’ en een stagevergoeding in tekortsectoren. - Zorg voor toegankelijk onderwijs waarin de ontwikkeling scholier en student centraal
staat. Verlaag schoolkosten voor vo en mbo, maak het mogelijk om een
maatwerkdiploma te halen en hervorm de financiering van hbo- en wo-instellingen. - Maak met jongeren een plan om hun mentale gezondheid weer op niveau te
krijgen, besteed aandacht aan vrije tijdsbesteding en versterk de binding tussen zorg
en onderwijs. - Lever jeugdzorg aan elke jongere die dat nodig heeft. Versoepel daarvoor de
leeftijdsgrens in de Jeugdwet en schrap de plannen voor een extra bezuiniging van
een half miljard op de jeugdzorg. Zorg voor financiële zekerheid voor gemeenten
rondom de hervormingen die gepland staan voor de jeugdzorg. - Maak werk van de generatietoets en beleg deze op een passende plek.
- Bied jonge boeren perspectief en werk met hen aan heldere toekomstplannen voor
sterke en toekomstbestendige landbouw. - Versterk de positie van jongerenorganisaties en help ons om barrières weg te
nemen voor jongeren om via deze organisaties hun stem te laten horen en deel te
nemen aan politieke besluitvorming.
Ons voorstel ter uitwerking van de motie-Drost/Sneller is om in een eerste gesprek met u als
informateur en de formerende partijen bovenstaande tien uitdagingen verder en dieper te
bespreken. Daarnaast verkennen we graag welk van de bovenstaande thema’s de
formerende partijen passend vinden binnen een beknopt regeerakkoord en welke zij liever
aan de Tweede Kamer willen laten. Ook zijn wij uiteraard benieuwd naar op welke thema’s
de formerende partijen de stem van jongeren als extra belangrijk zien. Vervolgens zouden
wij graag met de formerende partijen concrete oplossingsrichtingen uitwerken voor de
hierboven genoemde tien thema’s.
Hierbij vinden we het belangrijk dat het regeerakkoord van het volgende kabinet
toekomstbestendig is. De in deze brief genoemde motie roept dan ook op om de gevolgen
van beleidsvoornemens voor toekomstige generaties in kaart te brengen. De besluiten die
we nu maken hebben namelijk blijvende impact op onze generatie en op die van de
generaties na ons. We zouden daarom graag zien dat de langetermijneffecten van de
besluiten in het regeerakkoord in kaart worden gebracht met behulp van een (versterkte en
doorontwikkelde) generatietoets.
Het structureel maken van jongerenparticipatie overstijgt partijpolitiek en is een doel dat
duidelijk breed gedragen wordt. Laat ons daarom structureel en constructief meewerken aan
een toekomstbestendig regeerakkoord. Graag zetten wij met u als informateur en met de
formerende partijen deze belangrijke stap richting toekomstbestendige politiek. We hopen
dat we u hiermee een goed eerste beeld hebben gegeven over de mogelijkheden om
jongeren een actieve rol te geven binnen het formatieproces. We kijken ernaar uit om hier
met u verder over te spreken.
Met vriendelijke groet,
Kimberley Snijders, Nationale Jeugdraad (NJR
Dion Huidekooper, Jonge Klimaatbeweging (JKB)
Rafke Hagenaars, Landelijk Aktie Komite Scholieren (LAKS)
Miray Özügüzel, Jongeren Organisatie Beroepsonderwijs (JOB MBO)
Demi Janssen, Interstedelijk Studentenoverleg (ISO)
Mauk Bresser, Jongerenorganisatie Vrijheid en Democratie (JOVD)
Rick Timmermans, DWARS
Iris Vrolijks, Jonge Socialisten (JS)
Eva Brandemann, Jong Sociaal Contract (JSC)
Floris van der Valk, Jonge Democraten (JD)
Marije van Velthoven, BBB Jong
Kevin Klinkspoor, Christen Democratisch Jongeren Appèl (CDJA)
Jerke Setz, PerspectieF
Bart Hemmes, Volt Violet
Mede-ondertekenaars:
PINK
SGP-Jongeren
Jong Wetenschappelijk Bureau GroenLinks
LKVV
JongRegio
Studentensport
IFMSA-NL
LOCI
Scouting Nederland
I4Nature