“Illegale huisjesmelkers hoor je niet te belonen”

Een interview met gemeenteraadslid Ahmet Kargin

Leiden en studenten gaan vaak hand in hand, maar niet als het gaat over studentenhuisvesting en verkamering. In de Leidse gemeenteraad wordt in december gesproken over het zogenaamde ‘Pakket Woningmarktregulerende Maatregelen’. Een onderdeel hiervan is de beslissing van het college om illegaal verkamerde studentenhuizen te gaan sluiten. Hiermee worden huizen bedoeld die zijn omgebouwd van gezinswoning tot studentenhuis. Het college wil dit gaan doen in drie wijken waar volgens hen de leefbaarheid in gevaar is. In totaal zou het gaan over een vijftigtal huizen.

Ahmet Kargin zit sinds 2022 namens GroenLinks in de gemeenteraad van Leiden. Hij is de woordvoerder Stedelijke ontwikkeling, Onderwijs en Wonen en zal namens GroenLinks het debat voeren op dit onderwerp. We stelden hem een paar vragen.

Wat vind je van het besluit van het college om ongeveer vijftig studentenhuizen vanwege de ‘leefbaarheid’ te gaan sluiten?

Dit wordt een heel lang antwoord, maar volgens mij is dat ook hierbij echt nodig en ik denk dat het belangrijk is om daarbij eerst een aantal punten meer context te bieden voordat ik de vraag zelf beantwoord.

We weten allereerst niet om hoeveel panden het exact gaat; waarschijnlijk tussen de 40 a 50 panden, maar het kan dus ook minder zijn. Ten tweede weten wij ook niet 100% zeker om wat voor bewoners het gaat. Het kunnen inderdaad allemaal studentenhuizen/kamers zijn met studenten, maar het kan ook net zo goed gaan om arbeidsmigranten of expats. Dus de stelling dat er vijftig studentenhuizen zouden gaan verdwijnen staat helemaal niet zo zwart op wit vast en is wel een vergaande uitspraak. Wat wij wél zeker weten is dat er tussen de 40 a 50 panden, willens en wetens tijdens een stadsbrede verkameringsstop, illegaal zijn verkamerd en/of omgezet. En als je het mij vraagt gaat het hierbij niet om een zielig groepje mensen, maar eerder om verhuurders die misbruik maken van het kamertekort waarmee zij een al kwetsbare groep in een nóg kwetsbaardere situatie brengen.

Dan komend op de vraag zelf. Voor alle duidelijkheid; de gemeente gaat géén panden sluiten. Zij treedt handhavend op met als doel de illegale situatie te corrigeren. Ik vind het dan ook goed dat de gemeente dat wil doen; illegale huisjesmelkers hoor je niet te belonen door te blijven cashen met verkamering, maar moet je keihard straffen. Een verhuurder kan een dergelijke situatie corrigeren door óf het aantal verhuurde kamers terug te brengen naar maximaal twee, óf door een vervangende woning te regelen voor de huurders en/of hen financieel tegemoet te komen. Wel is vaak in de praktijk het gevolg van handhaving op illegale kamerverhuur dat een verhuurder zal proberen het contract eenzijdig op te zeggen. Alleen mág een verhuurder dat niet; zowel niet voor een vast huurcontract als voor een tijdelijk huurcontract. Dus zolang het contract geldt, verandert er in praktische zin niks voor de kamerbewoners.

Wat wel een zorgpunt is, welke zowel door ons als de rest van de raad wordt gedeeld, is de mogelijke druk die de verhuurder van een illegaal verkamerde pand op diens huurders kan zetten. De verhuurders krijgen namelijk een jaar de tijd om een vervangende woning te regelen, en als ze dat niet doen krijgen ze (herhaaldelijk) een boete van de gemeente tot de situatie is gecorrigeerd. Dat betekent dat huurders goed moeten weten wat hun rechten zijn en wat zij moeten doen in een dergelijke situatie. De gemeente gaat daarbij dan ook een zo actief mogelijke rol innemen met behulp van het huurteam. Het huurteam krijgt daarvoor tijdelijk extra geld en menskracht, en gaat als het ware als bemiddelaar optreden tussen huurder en verhuurder, en samen met hun een vervangende woonruimte, compensatie, en een vergoeding voor verhuiskosten eisen.

En kijk, tuurlijk is er altijd een kans dat het niet voor elk student en/of huurder lukt om een vervangende kamer te vinden, dat is nooit uit te sluiten. Daarom heeft het college de raad ook toegezegd om, voor in ieder geval de studenten, in gesprek te blijven met DUWO, voor áls er studenten zijn waarvoor geen vervangende huisvesting wordt geregeld, dat dan zij door middel van urgentie alsnog kunnen komen aan een kamer. Daarnaast is ook toegezegd om komend jaar tweemaal (één keer voor de zomer, en één keer voor 1 januari 2025) een update te geven over de situatie van deze 40 tot 50 panden, zodat ook wij als raad goed op de hoogte blijven met hoe het proces verloopt.

Al met al vind ik het dus een goed besluit. De gemeente gaat géén panden sluiten, maar er wordt gehandhaafd op illegale verkamering en huisjesmelkers worden daarmee niet beloond. De verhuurders moeten een vervanging regelen en huurders compenseren, en zolang zij dat niet doen komen de groep huurders niet op straat terecht met steun vanuit het huurteam. In de praktijk komen er dus geen studenten op straat terecht of iets dergelijks, maar wordt een vervanging door de verhuurder verzorgd, en voor het aantal gevallen waar dat niet lukt maakt de gemeente zich hard voor vervanging bij DUWO.

In Leiden is er sprake van een groot tekort aan studentenwoningen. Hierdoor is het vaak erg moeilijk om een kamer te vinden. Hoe wordt ervoor gezorgd dat er geen studenten op straat komen te staan door de beslissing van het college?

Zoals eerder gezegd gaat het bij dit besluit om 40 tot 50 panden. Daar tegenover wordt wél de mogelijkheid geboden aan 773 verkamerde woningen die onder de overgangsregeling vallen om een vergunning aan te vragen. Deze specifieke panden worden gemiddeld bewoond door 5,2 bewoners, wat betekent dat voor bijna 4200 kamers uiteindelijk een vergunning zal worden verleend. Let wel daarbij op dat dit geen woningen zijn die illegaal zijn verkamerd tijdens de verkameringsstop, maar dat het gaat om woningen die al verkamerd waren voordat er een vergunningsplicht was.

Daarnaast heeft de gemeente het afgelopen jaar ongeveer 1000 studentenwoningen bijgebouwd, en aankomend jaar komt daar nog ongeveer 450 studentenwoningen bovenop. Dat betekent alleen al in deze raasperiode een toevoeging van 1450 studentenwoningen. In contrast; de totale behoefte aan studentenwoningen in onze regio tot 2030 ligt ongeveer rond de 2700 eenheden. Wij voldoen als stad dus al aan meer dan de helft van die behoefte vóór 2025!

Als laatste krijgt Leiden met dit pakket een relatief soepel verkameringsbeleid. Alleen voor drie wijken geldt een stop, terwijl voor sommige delen van de binnenstad er een quotum is van 100%, en de rest van de binnenstad van 25%. Voor de rest van de stad is er geen quotum en kan als het ware ‘vrij’ verkamerd worden. Alleen is de verwachting dat dit niet gaat gebeuren omdat er in de binnenstad al voldoende ruimte is om verder te verkameren. Wel is het zo dat in het geval er ineens veel woningen verkamerd worden in deze overige wijken dat ook daar mogelijk een quotum van 25% zal gelden.

Studentenhuisvesting en verkameringsbeleid zijn onderwerpen die al langer spelen in Leiden en vaak erg gevoelig liggen. Wat zijn de ideeën van GroenLinks voor de langere termijn om de problemen rond studentenhuisvesting op te lossen?

Voor ons zijn er drie lijnen leidend wat betreft verkamering. Aan de ene kant is het voor ons belangrijk dat het duidelijk is dat studenten ook onderdeel zijn van deze stad. Zij zijn net zoveel Leidenaar als alle overige Leidenaren, doen hier hun boodschappen, vieren hier hun feestjes, en doen even gezellig mee aan 3 oktober. En het gaat niet om een klein groep maar om 20.000 inwoners. Aan de andere kant vinden wij het ook belangrijk dat we de balans behouden in onze stad. Net als dat we niet willen dat een wijk alleen wordt bewoond door mensen met een lagere of hogere sociaaleconomische score, willen we ook de juiste balans vinden in (voornamelijk) woonwijken waarbij studenten en overige inwoners ook goed samen moeten kunnen wonen. En als laatste het simpele feit dat, zonder regels huisjesmelkers praktisch vrij spel hebben, zoals we de afgelopen jaren hebben gezien door heel het land, met slechte brandveiligheid, en torenhoge kamerprijzen als gevolg. Daarom is het voor GroenLinks belangrijk dat er beleid komt te liggen die studenten erkent als essentieel onderdeel van onze studentenstad, de juiste balans zoekt in de wijken, en tegelijkertijd ook bescherming biedt tegen huisjesmelkers.

Als jong raadslid en oud-bestuurslid van DWARS vertegenwoordig je ook de jongeren in de Leidse gemeenteraad. Hoe goed vind je dat hun belangen op dit moment verdedigd worden?

Niet alleen jongeren in het algemeen, maar ook specifiek van studenten; ik ben namelijk zelf ook nog altijd student. Ik denk dat onze belangen heel goed worden vertegenwoordigd in de gemeenteraad. Zowel door ons als GroenLinks-fractie, waar (nog) twee studenten deel van uitmaken, als een bredere raad die relatief jong is. Ik denk dat onze zorgen en punten goed serieus worden genomen en ook goed worden vertolkt richting toekomstige generaties, en dat zie je ook terug in verschillende beleidsterreinen. We vergroenen hard, zorgen voor duurzame mobiliteit, bouwen aan een klimaatbestendige stad, bouwen ook specifiek voor jongeren en starters, en maken ons ook hard voor een cultureel rijke stad. Ik zou vooral zeggen dat wij, vooral in een steeds rechtser wordend land, in best een uniek, progressief, en prachtige stad wonen waar we hartstikke trots op mogen zijn.

Op 21 december wordt dit onderwerp besproken in de gemeenteraad. Wat is jouw inzet voor het debat?

Voor mij is de grootste inzet de drie hoofdlijnen die ik eerder benoemde. Beleid dat zowel huurrechten versterkt, als huisjesmelkers aanpakt. Welke de stad beschermd tegen speculanten die betaalbare koopwoningen weg willen kapen. En beleid die de student erkent als essentieel onderdeel van onze studentenstad, de juiste balans zoekt in de wijken, en tegelijkertijd dus ook bescherming biedt tegen huisjesmelkers.

Meer weten over Ahmet Kargin? Klik hier.