Flatten The ‘Carbon’ Curve

Schrijver: Mohammed Khan
Bron afbeelding: https://mackaycartoons.net/tag/2020-09/

Het afgelopen jaar is een uitzonderlijk jaar geweest. Het jaar begon met Australië dat in vlammen stond, oplopende spanningen tussen Iran en de VS en nieuwsberichten van een virusuitbraak in China. Gedurende het begin van het jaar werd al snel duidelijk dat het virus, COVID-19, niet zo snel zou verdwijnen. Even leek het ook, toen de eerste lockdown in maart werd aangekondigd dat het hele land, of niet zelfs de hele wereld, voor een moment stilstond. Opeens was het rustig op de weg, halveerde het vliegverkeer instantaan, en het allerergste nog wel: het wc-papier was tijdelijk ook op. Gelukkig was dat laatste voor korte duur, maar wel een illustratief voorbeeld dat dat liet zien dat de maatschappij niet tot complete stilstand kwam. Het was eerder een soort illusie eigenlijk.

Naast dat het jaar op zo’n vreemde manier is voorbijgegaan, zullen de herinneringen over 2020 voor velen gedomineerd worden door corona.  Om die redenen is het interessant om te kijken naar welke andere gebeurtenissen een rol hebben gespeeld, met name met betrekking tot een heel ander crisis; namelijk de klimaatcrisis. De grote bosbranden in Australië werden al genoemd, maar daar bleef het qua terugkerende natuurrampen niet bij. Droogtes, overstromingen en andere klimaatrampen zoals sprinkhanenzwermen en orkanen zorgden afgelopen jaar voor miljarden euro’s aan schade[1][2]. In armere landen kostten de rampen bovendien voor een groot aantal mensen het leven. Zelfs hier in Nederland hadden we de afgelopen zomer last van één van de droogst gemeten periodes ooit[3]. Deze recordbrekende droge periodes lijken een trend die de afgelopen jaren steeds vaker voorkomt. Deze droogte kan grotendeels verklaard worden door de uitstoot van broeikasgassen die aan de klimaatverandering bijdragen. Het gevolg is dat we hierdoor verschillende problemen zullen ervaren in de landbouw en op het gebied van bodemdaling en natuurverlies. Op dit moment wordt er aan oplossingen gewerkt om water tijdens hevige neerslagperiodes langer in de bodem vast te houden en met de kennis en capaciteit voor innovatie zullen deze oplossingen uitgevonden worden. Echter, klimaateffecten zullen juist armere landen het hardst raken.

Afgelopen september is er een 92 pagina’s tellend rapport uitgekomen dat geprobeerd heeft de onzekerheidsmarge over de temperatuurstijging te verminderen[4]. In het algemeen zijn er veel onderzoeken geweest die erop duiden dat de mogelijke opwarming tussen de 2 – 4.5 graden celsius zit. Dit rapport maakt duidelijk dat de waarschijnlijkheid op dit moment heel dicht in de buurt van 2 graden celsius zit. Twee graden celsius lijkt weinig, maar de effecten ervan kunnen catastrofaal zijn. NASA heeft over dit onderwerp een heel mooi artikel geschreven genaamd: “A Degree of Concern: Why Global Temperatures Matter”. Ik raad de lezer ten zeerste aan dit te lezen als je wilt begrijpen waarom temperatuurfluctuaties zo’n grote impact op ons kunnen hebben.

Desalniettemin heeft het afgelopen jaar ook laten zien dat we wel degelijk een sterke invloed op de uitstoot van broeikasgassen kunnen hebben. De vraag naar energie is gedurende 2020 sterk afgenomen door de afremming van economische activiteiten over de gehele wereld. Heel specifiek zijn het de fossiele brandstoffen waarvan de vraag erg sterk is afgenomen. Dit leidde, in combinatie met andere financiële beslissingen, ertoe dat voor het eerst in de geschiedenis de prijs van ruwe olie negatief werd[5]. Oliebedrijven moesten koste wat het kost van hun olie reserves af. Nu nog zijn de effecten voor de grote energiemaatschappijen voelbaar. Shell heeft inmiddels al aangekondigd dat er wereldwijd bijna 9000 banen zullen verdwijnen. Ook kondigt het bedrijf aan de investeringen in duurzame energie te verdubbelen, omdat ze zien dat de huidige positie van fossiele brandstoffen onhoudbaar is. Echter zijn dit dezelfde bedrijven die al sinds de jaren 80 weten wat voor desastreuze effecten hun bedrijfsvoering zou hebben. Vanaf het begin hebben ze actief gelobbyd tegen enige vorm van maatregelen of wetgeving. Tot heden voeren zij ook een beleid in de vorm van ‘greenwashing’ uit[6]. In tegenstelling tot aardgas en olie deed hernieuwbare energie  het een stuk beter. In tegenstelling tot aardgas en olie deed hernieuwbare energie het afgelopen jaar een stuk beter, wat aantoont dat deze vorm van energie stabieler is ten tijden van crisissen zoals de huidige pandemie. Deze crisis is een signaal dat de huidige status quo van ‘Big Oil’ ten einde is.

Helaas is het afremmen van de economie om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen niet de beste oplossing. (Het veroorzaakt nogal wat problemen namelijk). Nu we als maatschappij verder aan het kijken zijn, naar de toekomst, naar een samenleving zonder maatregelen, moeten we niet vergeten nog verder te kijken. Begin vorig jaar luidde de kreet “Flatten The Curve”, nu zou het moeten luiden “Flatten The ‘Carbon’ Curve”.

[1] “FACTUUR VAN EEN JAAR KLIMAATRAMPEN: 123 MILJARD EURO,” news,  (www.ipsnews.be), 29 december 2020, https://www.ipsnews.be/artikel/factuur-van-een-jaar-klimaatrampen-123-miljard-euro.

[2] “Red Cross faces record number of climate related disasters in 2020,” reliefweb, updated 16 december 2020, https://reliefweb.int/report/world/red-cross-faces-record-number-climate-related-disasters-2020.

[3] “Droogtemonitor KNMI Neerslagtekort in Nederland in 2020,” https://www.knmi.nl/nederland-nu/klimatologie/droogtemonitor.

[4] S. C. Sherwood et al., “An Assessment of Earth’s Climate Sensitivity Using Multiple Lines of Evidence,” Rev Geophys 58, no. 4 (Dec 2020), https://doi.org/10.1029/2019RG000678, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33015673.

[5] Andrew Walker, “US oil prices turn negative as demand dries up,” BBC, 20 april 2020, https://www.bbc.com/news/business-52350082.

[6] Emily Holden, “How the oil industry has spent billions to control the climate change conversation,” The Guardian, 8 januari 2020, https://www.theguardian.com/business/2020/jan/08/oil-companies-climate-crisis-pr-spending.