Gaap

Schrijver: Huayro Pootjes
Opstaan was nog nooit zo moeilijk. Nog onder de dekens raak ik vermoeid terwijl ik scrol door mijn tijdlijn. Het duurt niet lang voor ik geconfronteerd word met een verse lading boze comments van witte Nederlanders die niet meer achter de vrijheid van meningsuiting staan zo gauw het gebruikt wordt om hun privileges bloot te leggen. Zucht. De dagen worden nu misschien wat korter door het aanbreken van de wintertijd, maar de onderliggende frustratie die zich week in, week uit blijft opstapelen doet het tegenovergestelde vermoeden.

Het debat rondom kwesties zoals die van Zwarte Piet bevindt zich niet in een vacuüm. De muur die door witten wordt opgetrokken – zij het verbaal door racistische opmerkingen te spammen op Facebook; of fysiek door het verkeer te ontregelen in verscheidene protesten – is slechts een kleine afspiegeling van het perspectief op discriminatie die men er in 2020 nog op nahoudt.

Verdere illustraties zijn mij en andere personen van kleur welbekend. Zo ontvang ik dagelijks blikken van wildvreemden die bijna doen denken dat er een rotte appel hun kant op komt lopen. Niet veel minder noemenswaardig is de classic verraste blik zo gauw ik mijn mond open doe en vloeiend Nederlands blijk te spreken. De beveiligers die me heerlijk subtiel achtervolgen in winkels. Het idee dat ik lui ben en vast veel feest, en de negatieve connotatie dat dit heeft bij mij. Iets wat witte leeftijdsgenoten niet ervaren – als zíj een druk sociaal leven hebben is het immers normaal, hoort bij de leeftijd! Echter, is het ergste uiteindelijk de gewenning aan deze en talloze andere vergelijkbare gevallen. Een gewenning die, in mijn geval, structureel is opgebouwd vanaf het moment dat ik als zevenjarige boekennerd de OBA uit werd gestuurd omdat ik “een van die irritante Marokkanen” zou zijn.

De individuele oorzaken van vermoeidheid gaan gepaard met maatschappelijke oorzaken. Toen de protesten van dit jaar begonnen raakten de witte media in de stress. Oeps, ze bleken niet helemaal divers genoeg. Dus zag je elke avond bij elke talkshow opeens een X aantal gasten van kleur aanschuiven om te praten over hun ervaringen. Deze omslag werd in feite afgedwongen door de publieke belangstelling. Dat werd jammerlijk duidelijk toen Margriet van der Linden in een uitzending van M door een gast werd geconfronteerd met het feit dat ze nu misschien wel gasten van kleur had uitgenodigd, maar haar hele productieteam achter de schermen compleet wit bleef. De evidente onwil van de media om ergens in de afgelopen decennia tijd te vinden om hun gebrek aan diversiteit aan te passen liet als gevolg een nare nasmaak achter bij de nieuwe programmeringen.

Ook de politiek nam de ontwikkelingen hoog op. Veel partijen gaven aan voorstander te zijn van een meer inclusieve representatie in de politiek en media en een gelijke behandeling voor al onze inwoners. Iedereen zou zich immers veilig en welkom moeten voelen in Nederland. Helaas blijft het uitdragen van deze overtuiging bij woorden en zien we nog weinig actie tot stand komen. In Amsterdam wordt er doorgezet met het compleet problematische plan van preventief fouilleren. Het rapport van Meldpunt Islamofobie dat heeft laten zien dat het ‘boerkaverbod’ niet te handhaven is geweest en alleen heeft gezorgd voor verdere racistische bejegeningen (waaronder fysieke intimidatie) naar moslima’s met of zonder gezichtssluier, is compleet genegeerd door de meerderheid van de partijen. Zelfs binnen de partijen wordt er niet doorgepakt. De concept kandidatenlijsten van GroenLinks, D66 en SP stralen – helaas maar naar verwachting – geen diversiteit uit op de daadwerkelijk verkiesbare plekken. Is dit alles een resultaat van onwil? Of toch nog steeds onwetendheid? Ik weet het niet meer. Wat wel duidelijk is, is dat er net als bij de media sprake is van het gebruik van mensen van kleur om een bepaald ideaal als een oase in de woestijn te doen verschijnen. Als je echter even in je ogen wrijft en twee keer knippert krijg je vanzelf zicht op de werkelijkheid.

Het is onze plicht als burgers om constant en consequent in onze ogen te wrijven. Niet alleen om onze levensomstandigheden langzaamaan te verbeteren, maar ook om de collectieve vermoeidheid tegen te gaan en een beetje rust te creëren in eigen hoofd. Als je een ander tegenkomt die uit hetzelfde te zien als jij, voel je je niet meer eenzaam. Je voelt je gehoord en eindelijk begrepen. Dan sta je samen, schouder aan schouder, in de strijd voor emancipatie. Het protest op de Dam was een indrukwekkend voorbeeld van zo een ervaring. Wat je ook vindt van de manier waarop het protest was geregeld, wil ik vandaar benadrukken dat ik voor die dag me nog nóóit zo gehoord had gevoeld. Tig mensen van elke kleur, van jong tot oud, kwamen samen om de geschiedenisboeken van onze toekomstige kinderen definitief te veranderen. Die dag hebben wij samen vooruitgang geboekt.

Want tsja, het is inderdaad betreurenswaardig dat de omslag van de media zo geforceerd moest worden. Maar nu het momentum van de protesten iets is gedaald zien we nog niet per sé een stap terug. De omslag begint de nieuwe status quo te worden. Vergelijkbaar is de huidige opkomst van verschillende oproepen tot actie en verandering binnen een politieke wereld die hiervoor nooit het omvangrijke platform toereikte die we nu hebben weten te bemachtigen. Na jaren van verrechtsing, zorgen we nu eindelijk voor de mogelijkheid om de kern van het publieke debat weer wat naar links te trekken en progressiever te maken. We staan niet meer alleen. Sterker nog, onze stem wordt gehoord. De ophoping van frustratie en vermoeidheid blijft; maar maakt weliswaar plaats vrij voor hoop. Met hoop ga ik vanavond weer naar bed. Met hoop wordt het opstaan morgen denk ik wat makkelijker.