Rotterdams College is het (tram)spoor bijster

Khan van Tol, penningmeester van DWARS Rotterdam-Rijnmond, schrijft over de verdwijnende trams in Rotterdam.

In de Verenigde Staten, het land  van auto’s, suburbs en snelwegen, is er iets opmerkelijks gaande: de afgelopen jaren beseffen steeds meer steden daar het belang van goed openbaar vervoer. Sterker nog, in veel steden zijn de laatste jaren zogenoemde systemen van streetcars geopend. Een streetcar is de Amerikaanse benaming voor een tram. In de VS, die bekend staan om hun gebrekkige OV, schieten nieuwe tramsystemen nu uit de grond.

Dan is er Nederland, dat wereldwijd juist bekend staat om goed OV [1]. Toch zien we steeds meer een verval van ons relatief goede systeem: steeds hogere prijzen , regelmatige storingen bij treinen en het weghalen van lijnen. Ook in Rotterdam zien we dit gebeuren: terwijl in Amerika het belang van de tram wordt ingezien, is er hier afgelopen maand voor een plan gestemd dat wij als een afbraak van de Rotterdamse tram zien .

De MRDH (Metropoolregio Rotterdam Den Haag), de organisatie die over het vervoer in Rotterdam, Den Haag en omstreken gaat, heeft eerder dit jaar een studie uitgebracht met hun ‘visie’ op de Rotterdamse tram in 2030. Visie is echter wat er in dit plan ontbreekt, want het is vooral een bezuinigingsmaatregel: volgens dit plan zouden een aantal stukken tramlijn worden ingekort, wegens lage reizigersaantallen, ongelukken en te lage snelheden.

In het plan van de MRDH zouden de trams naar Hillegersberg (lijn 4), Erasmus Universiteit (lijn 7), Willemsplein (lijn 7), Kleiweg (lijn 8), Sparta (lijn 8), Schiedam Woudhoek (lijn 21) en het Nieuwe Westen (lijn 4 en 8) deels of helemaal verdwijnen. Vervanging hiervoor zouden nieuwe buslijnen zijn die aansluiten op het oude tramnetwerk. In de Rotterdamse gemeenteraad is er in april veel gedebatteerd over dit afbraakplan, maar helaas stemden alle coalitiepartijen (Leefbaar, VVD, D66 en DENK) voor het plan. Wel met één aanpassing: de coalitiepartijen hadden in de achterkamertjes afgesproken om de tram in Hillegersberg wél te behouden, zodat ze zich als ‘redders van de tram’ konden profileren.

Wij van DWARS Rotterdam-Rijnmond zijn teleurgesteld in de coalitie. De stukken tram die wegvallen dienen vaak veel jongeren (die met lijn 7 of 21 naar de EUR gaan), maar nog vaker ouderen: in Hillegersberg, Spangen en het Nieuwe  Westen nemen veel ouderen die slecht te been zijn de tram, want voor hen is de tram het toegankelijkst. Reizigers beoordelen de tram ook beter dan alle andere vormen van het OV. Dit weghalen en vervangen door onzekere en minder toegankelijke buslijnen weert juist reizigers en vergroot de vervoersarmoede in een stad waar het al zo’n groot probleem is.

Ook is het opvallend hoe erg het Nieuwe Westen wordt geraakt door het tramplan: dit is één van de armste gebieden in Rotterdam, waar mensen vaak door geldproblemen ook afhankelijk zijn van de tram. Juist in deze wijk worden maar liefst twee lijnen ingekort. Dat terwijl in het relatief welvarende Hillegersberg, waar de VVD veel stemmers heeft, de trams mogen blijven rijden. Zo zijn de mensen die het meest afhankelijk zijn van het OV de dupe.

Tenslotte is dit tramplan een gevaar voor groen in onze stad. Rotterdam staat bekend als de minst schone stad van het land [2] dankzij onder andere het fijnstof die de vele auto’s hier uitstoten. Om dit probleem tegen te gaan moeten we wel autogebruik in de stad verminderen, wat alleen kan met goed OV als alternatief. Inkorten van tramlijnen werkt juist averechts. Hoewel we hopen dat op de plekken waar de tram verdwijnt focus komt op ruimte voor fietsers en bussen,  zitten we helaas opgescheept met een coalitie die liever ruim baan geeft aan de auto.

Wij van DWARS Rotterdam-Rijnmond vinden het jammer dat de Rotterdamse coalitie deze kant op is gegaan. In plaats van het inkorten van tramlijnen, zouden wij liever een uitbreiding willen zien: denk aan een betere verbinding tussen Hillegersberg en Ommoord, betere bereikbaarheid op Zuid zoals een oeververbinding met een nieuwe metrolijn die kan worden uitgebreid naar Charlois, of een betere verbinding met nabijgelegen steden en dorpen. Dit is cruciaal voor een duurzame en leefbare samenleving.

De strijd tegen het vernietigende tramplan lijkt nog niet helemaal verloren: het plan van de MRDH is nog een conceptversie en de gemeente moet nog over de eindversie stemmen, dus er kunnen nog dingen veranderen. DWARS Rotterdam-Rijnmond roept de gemeente en de MRDH daarom op om van koers te veranderen. In plaats van tramlijnen op te heffen hebben Rotterdam en omstreken meer trams nodig die frequenter rijden. In plaats van de tram weg te pesten vinden wij dat de tram in ons straatbeeld staat.

“We willen niet meer asfalt op straat, maar meer groene tramsporen! ”

[1] https://www.theglobaleconomy.com/rankings/railroad_quality/

[2] https://nos.nl/artikel/2453231-groningen-gezondste-stad-van-nederland-rotterdam-onderaan