Throwback Wednesday: Jarno van Straaten

De zomer is aangebroken – een mooi moment om terug te blikken op afgelopen politiek jaar. Een jaar met zoals altijd veel nieuwe ervaringen, debatten en lange conversaties. En een jaar met 3 verkiezingen, voor de Provinciale Staten, de Waterschappen en het Europees Parlement.

Ik had dit jaar de eer om kandidaat te mogen staan voor GroenLinks Overijssel bij de Statenverkiezingen. Ik heb denk ik nog nooit zo vaak mensen moeten uitleggen wat een politieke bestuurslaag doet. Nee, Staten zijn niet saai, en nee, ik mag (nog) niet de Staten in en ja, ik mag wel kandidaat staan – de Kieswet citeren is wel echt mijn ding geworden.

Ik was niet het enige jonkie dat op een lijst stond. In Utrecht stond DWARS-veteraan Jens Bosman (toen 16, nummer 16) op de lijst voor GroenLinks, in Brabant Matt Kanters (toen ook 16, nummer 12) namens de PvdD en in Zeeland een 16-jarige op de lijst van het CDA. Het is goed om te zien dat de lijsten verjongen. Het eeuwenlange machtsmonopolie van de oude, witte, conservatieve man begint aan zijn einde te komen – en terecht. Problemen van vandaag los je niet op met het denken van eergisteren.

Mijn kandidatuur leidde tot wat media-aandacht: de Stentor berichtte een aantal keer over me, en liep met me mee op verkiezingsdag. Dat de Stentor (AD) over me schreef was natuurlijk erg handig bij regionale verkiezingen. Ook in de Volkskrant mocht ik over mijzelf vertellen. Dat leverde veel leuke reacties op van bekenden én onbekenden, en de gebruikelijke reacties van toetsenbordridders die er toch wel van overtuigd waren dat ik een geïndoctrineerde linkse deugpuber ben. Geef ze eens ongelijk.

Campagnevoeren is toch wel leuker als je mag vertellen dat je zelf ook kandidaat staat. Mensen boeien voor de politiek is het allerbelangrijkste aan de straat opgaan. Activeren, overtuigen, bewustwording. Daarom ben ik zeer te spreken over de opkomstcampagnes die gevoerd zijn, met name voor het Europees Parlement.

Dan volgde de verkiezingsavond. Allerlei politieke kopstukken verzamelden zich in de 12 provinciehuizen. De ene exitpoll na de andere volgde. Uiteindelijk boekte GroenLinks Overijssel een monsterzege: van 2 naar 5 in een van de meest conservatieve provincies van Nederland. Persoonlijk haalde ik 203 stemmen. Dat is misschien niet veel vergeleken met anderen, maar als je van 8 mensen weet dat ze op je gaan stemmen, is elke extra stem een klein cadeautje. Mijn voornaamste doel is er proberen te zijn voor de kiezers, een gezicht bieden en naar zorgen luisteren, zonder zwaarmoedig gedoe of valse beloftes.

Ik weet nog steeds niet echt wat ik van de uitslag moet vinden. GroenLinks verdubbelde ruim, maar de PvdA en SP verloren, de coalitie verloor minder dan verwacht en extreemrechts heeft met een campagne van desinformatie, witte suprematie en seksisme de eerste plaats verworven. De slappe houding van GroenLinks hieromtrent staat me zeer tegen. Klaver feliciteerde Baudet, niemand durfde FvD uit te sluiten (met een extreemrechts college in Limburg en maandenlange formaties tot gevolg) en klimaatontkenning en racisme werden opeens tot ‘signaal van de kiezer’ verheven. Legitimatie van zulk politiek vergif maakt de weg vrij voor meer racisme, seksisme, antisemitisme, islamofobie, LHBTQIAP+-fobie en antidemocratische ideeën. Ik neem dan ook afstand van alle felicitaties en samenwerkingen vanuit GroenLinks aan/met FvD en PVV en zal dat altijd blijven doen.

Veel ‘regenboogcoalities’ volgden na 20 maart. GroenLinks regeert, als de onderhandelingen in Zuid-Holland gunstig verlopen, in 8 van de 12 provincies mee. Vierpartijencoalities zijn nauwelijks meer te vinden, met gedoogconstructies (Gelderland) en zespartijenformaties (Groningen, Flevoland) tot gevolg. Helaas heeft GroenLinks in Overijssel geen coalitiezetel weten te bemachtigen. De fractie is constructief geweest, maar heeft ook haar rug recht gehouden. Dat respecteer ik. Als kers op de taart is de afdelingsvoorzitter van GroenLinks Deventer, Cora Smelik, gedeputeerde voor duurzaamheid en milieu in Flevoland geworden.

Ik hoop dat alle politieke ontwikkelingen van de afgelopen tijd zullen leiden tot meer participatie, met name van jongeren. De klimaatprotesten laten zien dat wij onze toekomst willen veiligstellen. Tegelijkertijd zien we de coalitie wat aanrommelen met korter douchen, elektrisch rijden en doorgaan met gaswinning en legt zij de rekening bij de burger neer. Dat herinnert ons er weer aan dat vergroenen niet zonder nivelleren kan. De grote vervuilers en grote vermogens mogen, nee, móeten hun eigen troep opruimen en opdraaien voor de klimaatcrisis. Dat is fundamenteel voor het ‘draagvlak’, een woord dat meer een excuus begint te worden om niets te doen.

Ben ik cynisch? Misschien wel. Maar niks doen verandert niks. Samen met iedereen die gelooft in groene, sociale en progressieve politiek gaan we verder. Verder voor een eerlijk land. Bij DWARS en andere jongerenbewegingen zie ik hoe positief en constructief we kunnen zijn als we genoeg samenwerken. Dat geeft ontzettend veel hoop voor de toekomst.

Ik sluit dit politieke jaar af met dank aan iedereen die me dit jaar heeft geholpen met het boeken van successen, groot of klein. En ik sluit ook af met een kandidatuur: komend jaar wil ik graag DWARS Overijssel versterken als politiek secretaris en vicevoorzitter. Voor vragen of opmerkingen kunnen jullie me (bijna) altijd bereiken.

Ik wens iedereen veel succes met het komende jaar!