Verantwoording en alcohol: wel zo ongezellig

11-02-2016

Hessel Hoekstra

Bewust geen vlees eten zal veel DWARSers niet vreemd in de oren klinken. Toch wordt een vegetariër door veel niet-DWARSers nog steeds raar aangekeken. Vlees eten is sociaal gezien namelijk nog steeds de norm. Ondanks dat vegetarisme met een opmars bezig is, blijven vegetariërs volgens velen alsnog ‘konijnenvoer’ eten. Mensen die geen alcohol drinken, bevinden zich in een gelijksoortige situatie. Alcohol is net als vlees nog steeds de sociale norm, vooral in het studentenleven waar ik nu middenin sta. Op menige borrel word ik raar aangekeken omdat ik fris of sap drink in plaats van een biertje. Overal waar ik kom en waar ik geen alcohol drink, moet ik me hier blijkbaar tegen verdedigen. Ik zou met gemak een hele column kunnen schrijven met enkel anekdotes van een niet-drinker.

Vaak begint het met de vraag waarom ik dan niet drink. Soms wil ik dat best verklaren en dat zal ik nu ook even in het kort doen: ik heb in de familie niet zulke leuke ervaringen omtrent alcohol gehad, en dat heeft een bepaalde afkeer en angst bij mij opgewekt. Ik heb alleen niet de behoefte om dat op elk moment met iedereen te delen. Maar zelfs als ik het vertel, neemt men niet altijd genoegen met dit antwoord. Dan ontstaan er verwoede pogingen mij aan de drank te krijgen, of ik word de rest van de avond genegeerd.

Sommige mensen lijken het alleen te accepteren als zwangere vrouwen niet drinken (dat is in mijn geval een beetje lastig). Of ik nou antwoord wil geven of niet, vaak voel ik me er ongemakkelijk bij. Tijdens mijn zoektocht naar een studentenkamer ben ik verschillende instemmingsavonden afgewezen omdat ik niet ‘gezellig’ ben.

Gezellig
Alcohol drinken is een sociale bezigheid en moet gezellig zijn. Bepaalde media willen dat beeld maar al te graag vasthouden. Bierreclames zijn daar een sterk voorbeeld van. Meestal gaat het om een groep mannen die samen voetbal kijken, een barre klimtocht overleven of bij een ambachtelijke brouwerij werken. En wanneer hun ploeg heeft gewonnen, ze de bergtop bereikt hebben of het perfecte bier hebben gebrouwen, openen ze een lekker biertje om met elkaar hun triomf te vieren. In series als Gooische Vrouwen of Sex and the City pakken de dames altijd even fijn een terrasje om onder het genot van een wijntje de laatste sappige roddels uit te wisselen.

Ik snap best dat het gezellig wordt gevonden, en ook fysiologische processen onderschrijven dit. Alcohol zorgt ervoor dat mensen in een bepaalde mate ontremmen en daardoor losser en opener worden. Dat zorgt zeker voor een bepaalde mate van gezelligheid, maar maakt dat iemand die niet drinkt dan per definitie ongezellig? Moet men per se alcohol drinken om ‘gezellig’ te zijn?

“Ik kan me niet voorstellen dat een niet-roker zich tegenwoordig zou moeten verantwoorden tegenover rokers”

Met roken was het vroeger hetzelfde verhaal. Iedereen deed het; het was de norm. Het werd sociaal en gezellig gevonden, en wie daar niet aan meedeed was raar en ongezellig. Sinds men een veel beter beeld heeft over de gevaren van roken, is de mentaliteit veranderd. Tegenwoordig zijn er een stuk minder rokers en roken wordt soms zelfs asociaal gevonden. Ik kan me niet voorstellen dat een niet-roker zich tegenwoordig zou moeten verantwoorden tegenover rokers. Studies over de effecten van alcohol op het lichaam spreken elkaar geregeld tegen. Toch kan niemand ontkennen dat alcohol slecht voor de gezondheid kan zijn. Ik vind het dan scheef dat je raar aangekeken wordt als je omwille van je gezondheid geen alcohol drinkt, maar dat niemand raar opkijkt als je omwille van je gezondheid niet rookt.

De logica van drinkers
Op zich snap ik de logica van drinkers wel. Vaak wordt aangenomen dat iedereen die niet drinkt automatisch vroeger een alcoholist is geweest. Hier zit zeker een kern van waarheid in, maar mensen kunnen veel meer redenen hebben om niet te drinken. Gezondheid, religie, smaak of nare ervaringen met alcohol in het verleden kunnen evengoed redenen zijn om alcohol af te slaan.

Ook heb ik een vermoeden dat een drinker even voor mij moet bevestigen. Ik denk dat drinkers het gevoel hebben dat niet-drinkers hen veroordelen vanwege het gebruik van alcohol. Ze denken dat niet-drinkers zich hoger voelen omdat zij de alcohol wel kunnen weerstaan. Omdat ik zelf niet drink, is dit wat ik vermoed. Nogmaals, kan een drinker dit vermoeden bevestigen? Onder de geheelonthouders zitten zulke figuren er zeker tussen, maar dat geldt lang niet voor iedereen. Ik vind het best als mensen alcohol drinken, dat is hun keuze. Maar ze moeten dan niet verwachten dat ik met ze mee ga doen.

Net zoals iedere tiener heb ik wel eens wat bier en wijn geprobeerd, maar erg lekker vond ik het niet. Alcohol is iets wat je moet leren drinken en ik denk dat weinig mensen hun eerste slok echt lekker vonden. Door mijn afkeer heb ik ook nooit de behoefte gehad om ooit meer te proberen dan die paar slokken, en alcohol te leren drinken. Daardoor weet ik ook niet echt wat ik mis. Ik heb de positieve effecten van alcoholconsumptie nooit echt ervaren en snak er daarom ook niet naar.

“Niet iedereen maakt dezelfde keuze als jij, accepteer het”

De negatieve effecten van alcohol drinken heb ik ook nooit ervaren. (Wat zijn katers?) Daarnaast heb ik genoeg ellende met alcohol meegemaakt zonder het zelf te drinken. Lange tijd heeft dit bij mij voor een grote afkeer tegen alcohol gezorgd. Vooral aan het begin van mijn studententijd leek het contrast tussen mij en mijn medestudenten, die elke avond wel op een andere borrel te vinden waren, extra groot. In die periode heb ik veel over dit onderwerp nagedacht. Inmiddels is de afkeer een stuk minder en weet ik dat niets zwart-wit is. Er is een groot grijs gebied tussen een geheelonthouder en een alcoholist en heus niet iedereen weigert met je om te gaan omdat je niet drinkt. Toch blijft dit gevoel altijd wel ergens in een hoekje verscholen.

Ik wil me geen heilige voelen omdat ik niet drink. Ik voel me absoluut niet hoger dan mensen die wel drinken, ik wil niet prediken tegen het gebruik van alcohol en dit is dan ook geen aanklacht tegen drinkers. Iedereen moet vrij kunnen zijn in bepaalde keuzes. Dit is echter wel een aanklacht tegen de houding die sommige drinkers aannemen tegenover niet-drinkers. Of het nou de norm is of niet, niet iedereen maakt dezelfde keuze als jij, accepteer het. Lieve drinkers, accepteer dat sommige mensen niet drinken. Lieve vleeseters, accepteer dat sommige mensen geen vlees eten. Anders moeten wij ons telkens weer verantwoorden en daar worden we heel ongezellig van.