Een lesje in onderwijsvormen I: Technasium

04-12-2017

Gijs Broere

De​ ​Commissie​ ​Onderwijs​ ​gaat​ ​de komende​ ​tijd​ ​onderzoek​ ​doen​ ​naar​ ​bijzondere onderwijsvormen​ ​en​ zal ​uiteindelijk​​ ​een​ ​eigen​ ​visie​ ​vormen ​op​ het​ ​fundament​ ​van​ ​het​ ​onderwijs​. In het kader van dit onderzoek bezoekt en onderzoekt de commissie scholen met bijzondere onderwijsvormen, te beginnen met het Technasium.

door Commissie Onderwijs van DWARS

DWARS ging op bezoek bij het Gerrit Rietveld College (GRC) in Utrecht, met als het doel het technasiumonderwijs te leren kennen. Tijdens dit bezoek zijn wij in gesprek gegaan met de rector, Yolanda Petermeijer, en twee betrokken leerlingen uit de leerlingenraad. Zij vertelden over het Technasium in het algemeen, de plaats die het binnen het GRC heeft en de rol die het speelt in de algemene visie van de school.

Het technasiumonderwijs
Het technasiumonderwijs bestaat sinds 2004 en is een landelijk ontwikkelde formule voor bèta-onderwijs op het havo en vwo. Vanaf de brugklas tot aan het eindexamen volgen leerlingen het vak Onderzoek & Ontwerpen (O&O), waarbij leerlingen in teamverband werken aan actuele bèta-technische opdrachten. Deze opdrachten zijn opgesteld door docenten in samenwerking met bedrijven of het hoger onderwijs, en worden gecontroleerd door Stichting Technasium.

“Leerlingen werken aan actuele bèta-technische opdrachten”

Tijdens projecten maken leerlingen kennis met uiteenlopende vraagstukken en beroepen binnen de bèta-techniek, waardoor zij voorbereid worden om een weloverwogen beroeps-/studiekeuze te maken. Daarnaast leren leerlingen diverse vaardigheden die nauw aansluiten op de 21e-eeuwse vaardigheden, zoals samenwerken, communiceren en kritisch denken. Dit maakt ook dat de methodiek van het Technasium interessant is om breder te trekken en bijvoorbeeld ook toegankelijk te maken voor de mavo of andere vakgebieden.

Een succes op het Gerrit Rietveld College
Het GRC is in de laatste jaren gegroeid tot een erg succesvolle en gewilde school. Ontwikkelingen die bepalend zijn geweest voor deze groei, laten zien hoe succesvol een brede implementatie van het technasiumonderwijs zou kunnen zijn. Naast de profilering Technasium is het succes van de school namelijk ook te danken aan de actieve ontwikkelingen die zij in de afgelopen jaren hebben ingevoerd en bepalend zijn geweest voor de huidige kernwaarden van de school.

Opvallend is dat een aantal van deze ontwikkelingen samenvallen met aspecten die centraal staan in het technasiumonderwijs, namelijk: samenwerken, de coachende rol van de docent en thematisch onderwijs.

Het samenwerken met elkaar reikt ver buiten de klas; leerlingen uit alle leerjaren van zowel mavo, havo als vwo werken tijdens diverse projecten samen. Hierdoor leren leerlingen elkaar met respect te behandelen en heerst er een veilige sfeer waar iedereen zichzelf kan zijn. Leerlingen worden zich bewust van hun rol in de maatschappij en leren hoe zijn verantwoordelijkheid moeten nemen voor zichzelf en voor anderen.

De coachende rol van de leraar
In de persoonlijke ontwikkeling van de leerlingen speelt de docent een belangrijke rol. Volgens de visie van de school kenmerkt een echte GRC docent zich door persoonlijke openheid en is altijd bereid om leerlingen te helpen zowel op vakinhoudelijk als persoonlijk vlak: “Een docent ziet niet een klas voor zich, maar ziet dertig individuele leerlingen”. Dit sluit erg aan bij de coachende rol van de technasiumdocent waarin docenten goed kunnen inspelen op individuele behoeftes van de leerling. De didactische vaardigheden die docenten aanleren tijdens het opleidingstraject voor het behalen van een O&O-bevoegdheid zijn zeer waarschijnlijk erg nuttig voor elke docent.

“Samenwerken overstijgt jaarlagen en niveau’s”

Een O&O-bevoegdheid is een aanvulling op een bevoegdheid in een van de andere vakgebieden. Hierdoor wordt het vak O&O gegeven door een grote diversiteit aan docenten en is het mogelijk om op vele gebieden begeleiding te bieden. Het thematisch onderwijs zoals in het technasiumonderwijs is erg geschikt en het is wenselijk dit te implementeren in andere gebieden dan het bèta-onderwijs. Hoewel dergelijke vernieuwing vanuit de overheid wel wordt gestimuleerd, wordt de vrijheid van scholen beperkt door het traditionele eindexamen. Het GRC probeert zich hier echter niet door te laten belemmeren en is actief bezig met het blijven ontwikkelen en vernieuwen van hun onderwijs.

Traditioneel vs vernieuwend
Het GRC is een goed voorbeeld van een school waar naast traditioneel onderwijs ook wordt gekeken waar ruimte is voor vernieuwingen en waarbij zij ver voorbij alleen vakinhoudelijke ontwikkelingen gaan. De rol van het Technasium binnen hun onderwijs maakt de kernwaarden van deze onderwijsvorm zichtbaar en hoe dit hun visie op het onderwijs beïnvloedt. Zij laten nu al mooie voorbeelden van vernieuwingen zien waarbij deze kernwaarden ook breder getrokken kunnen worden in het gehele onderwijs.

In dit streven naar vernieuwen worden ook beperkingen van het algemene onderwijssysteem zichtbaar. Zo ervaart de school de plicht om leerlingen voor te bereiden op het traditionele eindexamen als een beperking in hun vrijheid om te vernieuwen zoals ze dat zelf graag zouden willen.

De acceptatie van het technasiumonderwijs binnen het traditionele onderwijs is een interessant voorbeeld van onderwijsvernieuwing. Vooralsnog kunnen alleen havo- en vwo-leerlingen deelnemen en is het interessant om te kijken naar de mogelijkheden om onderdelen hiervan beschikbaar te maken voor alle leerlingen.

De commissie wil het Gerrit Rietveld College bedanken voor de hartelijke ontvangst, de openheid tijdens het gesprek en de interessante bevindingen die dit heeft opgeleverd.