Vul je zwembad niet met de Drentsche Aa

“Kraanwater is er altijd. Mensen vergeten het, maar het is zo’n luxeproduct.” – Tabitha Petter

Het is tot nu toe het droogste jaar ooit gemeten. De natuur heeft zo onder deze droogte te lijden dat er vanaf 29 mei 2020 een onttrekkingsverbod geldt voor het water in de Drentsche Aa. Dit houdt in dat particulieren en bedrijven het water niet meer mogen oppompen. Als deze maatregel niet was genomen, had de natuur zich waarschijnlijk niet meer kunnen herstellen. Het verbod geldt niet voor Waterbedrijf Groningen. Zij mogen ook in deze droogte water pompen uit de Drentsche Aa. Ik nam contact met hen op en Tabitha Petter stond mij te woord.

Door Sam Veeman

Neerslagtekort
Eerst een beetje achtergrondinformatie. Dat er nu een tekort is aan water komt doordat er in de loop der jaren een steeds groter neerslagtekort is ontstaan. Dat betekent niet dat het minder is gaan regenen. Het neerslagtekort is het verschil tussen de verdamping van water en de neerslag van water. In een halve eeuw tijd nam de verdamping van water langzaam toe doordat het in Nederland steeds warmer werd. De hoeveelheid neerslag veranderde bijna niet. Daardoor werd de grond steeds droger. Op dit moment is, volgens het KNMI, het neerslagtekort ruim 150 mm. Dat is het grootste tekort dat ooit in de maand mei is gemeten. Dit heeft natuurlijk veel invloed op de begroeiing van Nederland. Als de droogte door blijft zetten, zal het landschap van Nederland erg gaan veranderen. Sommige bomen en planten kunnen hier dan niet meer overleven. Hoe we in Nederland omgaan met deze veranderingen wordt bepaald door de waterschappen.

Waterschappen
Nederland heeft eenentwintig waterschappen. Elk waterschap maakt beslissingen over het water in een gebied in Nederland. Het verbod op het onttrekken van water uit de Drentsche Aa is opgelegd door waterschap Hunze en Aa’s. Volgens hun website hebben zij dit besluit genomen op basis van twee redenen.

Ten eerste willen ze op deze manier onherstelbare schade aan het waterleven voorkomen. Als er minder water in de Drentsche Aa staat, warmt dit water sneller op. Dit heeft grote invloed op de vissen en andere dieren in en om het water.

Daarnaast willen ze de beschikbaarheid van water voor Waterbedrijf Groningen niet in gevaar brengen. Waterbedrijf Groningen gebruikt water uit de Drentsche Aa om de stad en provincie Groningen van drinkwater te kunnen voorzien.

De uitzondering: Waterbedrijf Groningen
Tabitha Petter legt in een telefoongesprek duidelijk uit hoe de situatie nu is. Op dit moment kan Waterbedrijf Groningen de provincie en stad nét voorzien van al het water dat er wordt verbruikt. Zoals zij zelf zegt: “we zitten op onze max”. Er is geen speling. Wanneer de droogte doorzet en ook het waterbedrijf geen water uit de Drentsche Aa mag halen, moet er meer gebruik worden gemaakt van grondwater, maar Tabitha legt uit dat daar meer bij komt kijken dan alleen wat boren in de grond. Ook het gebruikmaken van grondwater heeft invloed op de natuur. Het gebruik van water uit de Drentsche Aa is op dit moment noodzakelijk.

Alternatieve bronnen
Op de vraag of Waterbedrijf Groningen zich zorgen maakt over deze situatie antwoordt Tabitha: “We nemen het wel heel serieus. Als we niks doen, moeten we ons zorgen maken”. Dat Waterbedrijf Groningen nu nog gebruikmaakt van deze kwetsbare waterbron, betekent niet dat het niet verder kijkt naar oplossingen. Tabitha legt echter uit dat het tijd kost om alternatieven te vinden. Het vinden van nieuwe waterbronnen moet in overleg met de provincie. In de tussentijd is het waterbedrijf wel in overleg met waterschap en natuurorganisaties over een manier waarop de natuur het water beter vast zou kunnen houden.

Waterverbruik in de industrie
Totdat er een nieuwe bron is gevonden om water uit te halen, is het essentieel dat er in elk geval niet meer water wordt gebruikt dan Waterbedrijf Groningen nu kan leveren. Het bedrijf is daar zelf actief mee bezig door een nieuwe manier te ontwikkelen om lekken in waterleidingen te traceren. Wanneer lekken sneller gerepareerd kunnen worden, wordt er minder water verspild.

Bedrijven die zich willen vestigen in Groningen moeten ook kritisch kijken naar hun eigen waterverbruik. Wanneer een bedrijf veel water nodig heeft, gaat Waterbedrijf Groningen in gesprek over duurzame oplossingen, want kraanwater is kostbaar, dus als het niet nodig is, moet je het niet gebruiken.

Waterverbruik door de Groningers
“Kraanwater is er altijd. Mensen vergeten het, maar het is zo’n luxeproduct.” Bij DWARS is het zuinig omgaan met water een thema dat regelmatig terugkomt, maar de woorden van Tabitha vallen ineens in een concrete context. Op warme dagen adviseert het waterbedrijf om zo min mogelijk water te gebruiken. Op die dagen verdampt het water in de bronnen extra hard en staat de natuur ontzettend onder druk. Dat zijn ook de dagen waarop er zwembadjes worden gevuld en gazonnetjes worden besproeid. De dagen waarop Waterbedrijf Groningen de gebruikers vraagt om even wat minder water te verbruiken, zijn de dagen waarop het meeste water wordt verbruikt.

De komende twee weken zal het neerslagtekort waarschijnlijk steeds hoger oplopen. Op internet zijn tal van tips te vinden over hoe je kraanwater kunt besparen. In Groningen kun je bijvoorbeeld via de gemeente korting krijgen op de aanschaf van een regenton.

Natuurlijk moet je genoeg water blijven drinken. Ook je handen wassen heeft niet veel invloed op het totale waterverbruik en is in deze tijd belangrijk. Daar moet je vooral niet terughoudend mee zijn. Maar is het warm weer en zou je het liefst een zwembad in je tuin willen vullen, denk dan eerst even aan de vissen in de Drentsche Aa. Misschien hebben zij het water toch harder nodig.