DWARSe Boekbespreking: De Meeste Mensen Deugen

13 Mei had DWARS Groningen een online boekbespreking. Vooraf werd er gestemd over welk boek we samen zouden lezen. Het werd De Meeste Mensen Deugen, geschreven door Rutger Bregman. De Frequente Activiteiten Commissie had een lijst met stellingen klaargemaakt waar in kleine groepen over werd gediscussieerd in twee rondes.

Rutger Bregman
Rutger Bregman schreef eerder Gratis Geld Voor Iedereen, het boek waarmee hij beroemd werd. Hij heeft geschiedenis gestudeerd en schrijft voornamelijk vanuit een historisch perspectief, maar hij combineert het verhaal met keiharde cijfers. Dit is belangrijk als je een nieuw idee wilt uitbrengen; cijfers overtuigen een technocraat, maar een verhaal overtuigt een mens.

Het boek ziet er dik uit en gaat in op best ingewikkelde onderwerpen. Toch is het boek niet moeilijk om te lezen. Bregman schrijft voor gewone mensen die geen academische werken doorspitten en zorgt ervoor dat iedereen kan begrijpen waar hij het over heeft.

De profetie: de meeste mensen deugen niet
De Meeste Mensen Deugen is het laatste boek van Rutger Bregman. Hij probeert met zijn boek één van de meest overheersende denkbeelden in de geschiedenis van de beschaving te doorbreken, namelijk het idee dat de mens fundamenteel zelfzuchtig is.

Vroeger werd bijna altijd gedacht dat de mens autoriteit nodig had om ervoor te zorgen dat mensen niet in woeste, aapachtige barbaren veranderden. Dit idee is nog steeds verankerd in de wereld en herhaalt zichzelf zo vaak dat het een zelfvervullende voorspelling wordt. Beter bekend als een selffulfilling prophecy. Bregman probeert met zijn boek dit idee te weerleggen. Zijn stelling: de meeste mensen deugen

Een zelfvervullende voorspelling ontstaat wanneer een voorspelling zo geloofwaardig is dat de deze de oorzaak is van wat er voorspeld wordt.

Een actueel voorbeeld is het hamsteren van toiletpapier aan het begin van de lockdown. Het idee dat er heel veel toiletpapier zou worden verkocht, zorgde er voor dat mensen heel veel toiletpapier gingen inkopen. De paniek over het idee dat toiletpapier uitverkocht zou zijn, zorgde ervoor dat toiletpapier uitverkocht raakte.

De weerlegging
Bregman begint met een evolutionair perspectief: het deugen van de mens is net zo fundamenteel aan ons als onze superflexibele duimen. Daarna doorprikt hij historische voorbeelden die het niet deugen van de mens zouden bewijzen, zoals het beruchte Stanford Prison Experiment. Hiernaast geeft Bregman talloze voorbeelden uit de geschiedenis die de stelling dat de meeste mensen deugen ondersteunen. Deze verhalen zijn het op zichzelf al waard om gelezen te worden.

Dat de meeste mensen deugen klinkt op het eerste gezicht niet als iets heel revolutionairs. Toch zou het idee het nut van een betuttelende overheid en andere vormen autoriteit in de samenleving, in grote twijfel trekken. In het boek komen voorbeelden aan bod over hoe het gevangenis- en onderwijssysteem kan worden veranderd op basis van het benutten van het goede van de mens in plaats van het onderdrukken van het ’slechte’.

De bespreking
Tijdens de online boekenclub kwamen verschillende DWARSers die het boek hadden gelezen bij elkaar. Er werd geconcludeerd dat het boek enorm lekker leest en dat je er zonder moeite met een tempo doorheen kan gaan. Het was prettig om te horen hoe anderen het boek hebben ervaren en wat anderen interessante stukken vonden in het boek. Daarnaast is het bijzonder boeiend als mensen andere werken of hun eigen studie betrekken bij wat in het boek staat. Er was ook ruimte voor kritiek op het boek.

De schrijver doet veel aan cherry-picking, kersenplukken, wat betekent dat hij alleen de voorbeelden aanhaalt die uitkomen voor zijn stelling. Ook was hij meer bezig met tegenargumenten ontkrachten, dan met het onderbouwen van zijn eigen argumenten. Daarnaast mist er een stevige conclusie.

Of je het nou eens bent met de schrijver of niet, Bregman laat in De Meeste Mensen Deugen mooie, verborgen verhalen zien uit de geschiedenis. Zeker nu wij de wereld op slot hebben gezet, is dit hét boek om te lezen. Vrijwilligersinitiatieven schieten uit de grond als paddenstoelen in deze anderhalvemetersamenleving. Het boek laat zien dat wat wij doen eigenlijk heel normaal is om te doen als mens.

Ook zijn andere werken zijn aanraders; zoals Gratis Geld Voor Iedereen en Waarom vuilnismannen meer verdienen dan bankiers (dat Rutger Bregman heeft geschreven met Jesse Frederik).

Het lezen van boeken is een goede manier om de wereld beter te begrijpen. Hopelijk volgen er meer boekbesprekingen van DWARS Groningen. Ook als je nu niet bij de boekbespreking aanwezig was, ben je dan welkom om mee te doen.

Door Floris Drent