nieuws
Je verdient beter dan WhatsApp
04-02-2020
WhatsApp, er is bijna geen ontkomen aan. Of het nu gaat om vriendengroepen, werkgevers, of een van de vele DWARS-groepschats: we zijn op allerlei manieren afhankelijk van Facebooks populairste berichtenapp. Misschien zie je het probleem nu nog niet zo, maar straks hopelijk wel. Laat je namelijk niet misleiden door het gemak dat WhatsApp ons biedt. WhatsApp is een dieptepunt in de moderne communicatietechnologie, en dat in broekzakformaat. In dit artikel zal ik uitleggen waar de problemen liggen, en waarom onze vrijheid van communicatie hierdoor onder druk staat. Maar wees gerust, ik zal ook een mooie oplossing voorstellen.
door Jasper van Boven van de commissie Privacy & Technologie
Hoe communiceren we op een verantwoorde manier?
Laten we beginnen met de algemene rol van digitale communicatie. Je kan in de moderne samenleving bijna niet meekomen als je niet bereikbaar bent, dus we moeten zorgen dat onze communicatiemiddelen maatschappelijk verantwoord zijn. We kunnen dit eerst op het niveau van communicatie-apps zelf bekijken. Eén van de vereisten voor een verantwoorde communicatie-app is transparantie: hoe verwerkt men onze berichten, en welke gebruikersgegevens verzamelen ze? Hoe wordt de veiligheid van gebruikers gegarandeerd? Wat zijn de belangen van de ontwikkelaar, en stelt de ontwikkelaar zich verantwoordelijk op?
Dit soort vragen zouden centraal moeten staan in de keuze voor een communicatie-app. Een andere belangrijke vraag speelt op een breder niveau: wat voor rol mogen bedrijven spelen in onze communicatie? In een vrije samenleving is het van cruciaal belang dat geen enkel bedrijf een monopoliepositie op communicatie krijgt. Het zou niet zo moeten zijn dat we verplicht de eisen van een bepaald bedrijf moeten accepteren, omdat we anders buitengesloten worden.
Als we op basis van de zojuist besproken punten naar WhatsApp kijken, dan zien we niet veel soeps. Wil je WhatsApp gebruiken, dan ben je volledig afhankelijk van Facebook. En hoewel Facebooks intenties met WhatsApp al jaren vrij onduidelijk zijn, hebben ze WhatsApp vast niet voor 19 miljard dollar opgekocht vanwege de mooie naam.
Het is ook niet direct relevant wat de intenties momenteel zijn. Zolang Facebook de app in handen heeft, hebben ze alle tijd om te bedenken hoe ze de gebruikers zoveel mogelijk kunnen leegknijpen. Als er besloten wordt om reclames in WhatsApp te implementeren, dan zitten we er voortaan allemaal mee. Als Facebook besluit om meer persoonsgegevens te gaan verzamelen, dan heb je pech. Je hebt altijd de optie om niet akkoord te gaan met vernieuwde gebruikersvoorwaarden, maar dan ben je in één klap afgesloten van het merendeel van je sociale contacten. Zeg maar dag tegen je favoriete chatgroep, die gaat voortaan door met de mensen die niet zo om hun persoonsgegevens geven.
Wat nu?
Ik kan pagina’s volschrijven over de ellende rondom grote techbedrijven, maar het is nu tijd voor een positiever verhaal. Er is namelijk een prima alternatief voor WhatsApp: de gratis, niet-commerciële app Signal. Signal is ontwikkeld met het doel om een hoge graad van veilige communicatie voor iedereen toegankelijk te maken. De app verzamelt het absolute minimum aan gebruikersgegevens, en donateurs steunen het project volledig. Signal wordt onder andere aanbevolen door NSA-klokkenluider Edward Snowden, en biedt wereldwijd uitkomst aan journalisten en andere mensen met behoefte aan veilige communicatie.
Een van de hoofdkenmerken van Signal is het gebruik van end-to-end encryptie. Dat is een vorm van versleuteling waardoor alleen de afzender en ontvanger van berichten ze kunnen lezen. Verder helemaal niemand: je internetprovider niet, bemoeizuchtige overheden niet, zelfs de Signal-ontwikkelaars zelf niet. WhatsApp gebruikt technisch gezien ook end-to-end encryptie, maar trap er niet in. De code van WhatsApp is ontoegankelijk, en het is dus grotendeels onbekend wat de app op je telefoon uitvoert. Hoewel Facebook berichten waarschijnlijk niet direct uitleest, zou het goed mogelijk zijn dat Facebook via de app allerlei informatie uit je berichten verzamelt. En als de app dat nu al niet doet, dan kan het in de toekomst makkelijk toegevoegd worden. Je moet maar vertrouwen hebben in de morele principes van de mensen bij Facebook.
Waarom zouden we de Signal-ontwikkelaars wel vertrouwen? Dat is het mooie, je hoeft ze niet op hun woord te geloven: de app is volledig open source, wat betekent dat de broncode volledig openbaar is. Zodra er ook maar één onbetrouwbaar stukje code aan de app wordt toegevoegd, dan kunnen beveiligingsexperts van over de hele wereld dit meteen ontdekken. Of jij zelf, als je kundig genoeg bent om de code te lezen.
Vrije communicatie als ideaal
Hoewel deze tekst langzaamaan op een reclamepraatje voor Signal gaat lijken, is het hoofddoel vooral om het ideaal van vrije communicatie te verspreiden. Er is geen enkele goede reden om onze communicatie in handen te leggen van commerciële instanties. Er zijn genoeg goede redenen om dat niet te doen. Als we onze toegankelijke mogelijkheden tot communicatie veilig willen stellen, dan is het van groot belang om aan te sturen op het gebruik van verantwoorde software. Dit kan Signal zijn, of een eventueel toekomstig alternatief. Het is vooral belangrijk om te weten dat er goede opties beschikbaar zijn, en dat ook jij er waarschijnlijk heel eenvoudig gebruik van kan maken.
Als een handjevol lezers van dit stuk besluit om hun WhatsAppgebruik te minderen, dan zet dat nog geen zoden aan de dijk. Maar in de vleesindustrie liggen ze er ook niet van wakker als je besluit om veganist te worden. Het klimaat verbetert ook niet door die ene keer dat je een vliegvakantie overslaat. De (gedeeltelijke) overstap naar verantwoorde communicatie is een van de makkelijkste stappen die je kunt maken. Ik kan geen zuivere reden bedenken om het niet te doen. Bonuspunten als je andere mensen ook zover krijgt <3.
Eventuele reacties graag naar jaspervanboven[at]protonmail.com.
