Interview met internationaal secretaris Remco Lopez

17-05-2019

Gijs Broere

Op 23 mei gaan we naar de stembus voor het Europees Parlement. Maar waarom stemmen we eigenlijk? Welke macht heeft het Europees Parlement? En hoe denkt DWARS eigenlijk over de Europese Unie? Freija de Hair interviewde onze internationaal secretaris Remco Lopez.

door Freija de Hair

We zijn als DWARS natuurlijk hard aan het campagnevoeren nu voor de Europese verkiezingen op 23 mei. Vorige keren ging de verkiezing heel erg over of we wel of geen EU willen, denk je dat dat dit jaar ook zo is?

5 jaar geleden leefde die discussie heel erg. Daar hebben we toen ook op ingezet in onze eigen campagne: heel erg pro-EU. Maar nu is dat gesprek klaar. We zitten in de EU, en daar willen we in blijven, maar wat voor EU willen we? Dat is het gesprek wat we nu aan moeten gaan. Want we zijn erg kritisch op Europa. Er zijn namelijk echt wel verbeterpunten, dus nu moeten we ons afvragen: hoe maken we een Europese Unie waar we 100% achterstaan?

We zijn inderdaad kritisch naar de EU, maar waarom zijn we dan alsnog pro-EU als DWARS en GL? Is het niet een beetje gek dat we zoveel kritiek hebben, maar wel voor de EU zijn?

Een bestuursgenootje van me zei ooit: kritiek is de hoogste vorm van liefde. En daar kan ik me volledig in vinden. Ondanks de kritiek die we hebben ondersteunen we de idealen van de EU heel erg. Dat we pro-EU zijn betekent natuurlijk niet dat we de EU klakkeloos moeten aanbidden. Juist door kritisch te zijn kunnen we de EU verbeteren en laten groeien.

Maar als we zoveel kritiek hebben, zijn er dan geen betere alternatieven voor de EU? Misschien werkt de EU gewoon niet?

We zijn begonnen als een gemeenschap tegen de oorlog om te zoeken naar een vredig Europa, daarna zijn we nauwer samen gaan werken op economisch gebied, is het Schengengebied ontstaan, en nog later kregen we allemaal de euro en zijn we ook in sociale aspecten samen gaan werken. Je kan namelijk niet alleen een economische samenwerking hebben zonder ook op sociale gebieden te gaan kijken naar samenwerking.

We merken bij het huis-aan-huizen dat er veel (voor)oordelen zijn over de EU bij mensen, wat leidt tot wantrouwen waardoor mensen tegen de EU zijn. Bijvoorbeeld dat het ondemocratisch zou zijn. Wat vind jij hiervan? Denk je dat Europese burgers genoeg te zeggen hebben en goed genoeg vertegenwoordigd zijn?

Er valt zeker wat te zeggen over de democratie in de Europese Unie. Bijvoorbeeld dat het Europees Parlement, het enige rechtstreeks gekozen orgaan, geen initiatiefrecht heeft. Maar er zijn genoeg oplossingen om de EU te democratiseren. Zoals dus het EP initiatiefrecht geven op alle beleidsterreinen. Er zijn ook nog andere oplossingen die we graag willen zien.

Ten eerste: laat het EP de Europese Commissie rechtstreeks verkiezen, dus niet alleen via voordracht van lidstaten. Ten tweede: schaf de unanimiteit af bij de stemmingen van de Raad van Ministers en de Europese Raad. En ten derde: maak Europese kieslijsten. Je kan nu als Nederlander alleen op Nederlanders stemmen. Een Europese kieslijst is dat je stemt op Europese mensen, dus niet per se iemand uit je eigen land. Bijvoorbeeld als Ska Keller [Red.] je beter vertegenwoordigt dan Bas Eickhout [Red.], dan kan je gewoon op Ska stemmen. Zoals je nu voor de tweede kamer stemt op nationale mensen en niet op mensen uit Capelle (Ik, de interviewer, kom uit Capelle aan den IJssel) [Red.] En als laatste willen we transparantie in de inkomsten en uitgaven van EPers. Dit lijkt vanzelfsprekend maar dat wij als DWARS-ers iets normaal vinden betekent helaas nog niet dat dit al de norm is.

Sinds de kredietcrisis is er vooral op economisch gebied sprake van soevereiniteitsoverdracht van Nederland aan de Europese Unie. Denk je dat dit goed is voor Nederland?

Je kan niet A zeggen zonder B. We moesten wel naar economische samenwerking op een gegeven moment en afspraken maken over mededingingsrecht (concurrentieregels) [Red.], en dat je kwaliteitseisen stelt aan producten. Anders krijg je oneerlijke concurrentie. Je kan niet zeggen dat je euro invoert, maar dat je vervolgens geen rekening houdt met koopkracht in landen. Als ze bijvoorbeeld in Italië bepalen dat er veel staatssteun is voor een product, dan kan Nederland daar niet tegenop. Zo krijg je oneerlijke concurrentie en dat wil je niet. Dus het is zeker een goed ding dat we daar op Europees niveau mee bezig zijn.

De Groenen ondersteunen de uitbreiding op termijn van de Europese Unie met de landen in de Balkan. Voorwaarde is dat de betrokken landen aan de criteria van Kopenhagen voldoen. Ze staan sceptisch tegenover de kandidatuur van Turkije. (“Eerst moet de bescherming van de rechten van de mens en in het bijzonder die van de Koerdische minderheid verbeteren.”) Denk je niet dat we zouden moeten leren van Hongarije en Polen, lidstaten die niet goed voorbereid waren op de EU en nog moesten wennen aan democratie, waardoor bij toetreding de democratie in gevaar kwam?

Ik ben kritisch op uitbreiding. Niet omdat je ze geen Europese welvaart gunt, maar juist omdat je het ze wel gunt. Een land zelf moet een fundament hebben en sterk genoeg zijn om te kunnen integreren in de Europese unie. Dus we moeten kritisch zijn. Er zijn ook goede alternatieven zoals het associatieverdrag met Oekraïne. De Kopenhagen Criteria zijn goeie parameters, maar we moeten wel strenger toetsen. Maar landen moeten dus eerst stevig in hun schoenen staan en de tijd nemen, dat is beter dan dat we ze (te) snel laten toetreden en spijt hebben later. Plus je kan de politiek in een land nooit voorspellen. De politiek in elke lidstaat is heel veranderlijk. Als de PVV hier opeens aan de macht komt wordt het in Nederland ook een ander verhaal. Dus je kan nooit zeker weten hoe het in een land gaat lopen.

Ook over de organisatie van de Europese Unie kan kritiek zijn: Dat er te weinig mogelijkheden zouden zijn om een land dat zich niet aan de beginselen van de Unie houdt tot de orde te roepen.

Er zijn altijd wel individuele landelijke belangen die stemmingen dwarsbomen. Denk bijvoorbeeld aan de kwestie van Hongarije. Het door de meerderheid onderschreven besluit om Hongarije tijdelijk het stemrecht in de Ministerraden te ontnemen kan pas worden geëffectueerd als daartoe buiten de stem van Hongarije unaniem wordt besloten. Aangezien Polen al heeft aangegeven niet mee te gaan in de strafmaatregel is hier dus sprake van een zinloze missie. Ook de Unie zal steeds opnieuw lamgeslagen worden door vormen van veto’s.

Dit lijkt me geen goed iets, wat is hier een oplossing voor denk je? Hoe willen de groenen dit oplossen?

Niet iets specifieks in EG. Bij DWARS vinden we die vetomogelijkheden natuurlijk niet goed. Denk aan de kwestie Polen en Hongarije. Hierom willen we unanimiteitsstemmen in de ER en ministerraad afschaffen. Dat zorgt ervoor dat er niet 1 of 2 landen zijn die alles blokkeren wat de rest van de EU wil. Je kan altijd streven naar unanimiteit.

Nog een paar vraagjes over het programma! Een van de speerpunten, misschien wel de meest opvallende, van de campagne is het basisinkomen. Wat vindt DWARS hiervan?

Je ziet dat de FYEG hier vooral voor gaat, inderdaad. DWARS is voor experimenten ermee. Je hebt bestaansrecht. DWARS is wel kritisch (duh). Het ligt heel erg aan de manier van invoeren, de kaders die we erbij betrekken en hoe het vormgegeven wordt. Het ideaal wat achter het basisinkomen schuilt steunen we volledig.

Welk ideaal is dat dan?

Dat iedereen recht heeft op bestaansminimum.

Wat denk je dat voor DWARSers het belangrijkste speerpunt moet zijn van deze campagne?

Het belangrijkste gesprek wat we moeten voeren is wat voor Europa we willen. Dus het positieve belichten van Europa. We moeten ervoor zorgen dat jongeren het ook herkennen. Zo veel mogelijk jongeren naar de stembus laten gaan. We moeten stoppen met leven in het verleden en gaan bouwen aan onze eigen toekomst.

Wat vind je persoonlijk het belangrijkste punt? Wat gaat je aan het hart?

Jeugdwerkloosheid, bijvoorbeeld in Spanje. En dat de EU inclusief en divers is, niet alleen voor oud en jong maar ook op basis van alle andere aspecten van mensen. En voor iemand die houdt van recht en regels is het hebben van een goede democratie in EU natuurlijk heel belangrijk. Laten we regelen dat we in een EU leven waar we 100% achterstaan.

In de peilingen zie je dat het heel goed gaat met de Groenen. Hoe zie jij de toekomst van de Groenen voor je?

We gaan enorm winnen! Ik hoop dat we ons positieve bericht luid en duidelijk kunnen laten horen. Je ziet dat rechterflank ook groeit. De grootste partij gaat moeten kiezen aan welke kant ze de meerderheid vormen. De groenen gaan eisen stellen. Bas zei dat we bijvoorbeeld streng naar Hongarije moeten zijn, dus we hebben harde eisen. Hopelijk kiezen ze voor een positief Europa.

Denk je dat we in positie zijn om eisen te stellen dan?

Dat hangt af van hoeveel mensen gaan stemmen op ons: hoeveel mensen ons bericht als oplossing zien voor alle negativiteit.

Hoe zie jij persoonlijk de toekomst van de EU voor je? Denk je dat het deze vorm behoudt?

We moeten in deze vorm verbetering opzoeken. We moeten het fundament van de EU goed krijgen. We zijn te snel gegroeid. We mogen daar kritisch op zijn. We kunnen daarna verder kijken. Persoonlijk ben ik voor verder, dus intensievere samenwerking op meer vlakken. Weet niet of ik ben voor federatie. Ik ben ook voor een Europees leger, dat biedt veel kansen. Maar dat zijn allemaal discussies waar we pas aan toe zijn als we het fundament goed hebben gelegd. DWARS en GroenLinks zijn voor verdere integratie in de EU. De kracht van DWARS en GL is dat we kritisch zijn naar waar we nu staan. Het onderscheid wat mensen nu maken is te veel EU is kut of EU is goed, maar mensen missen onze nuance en kritiek. Dat beeld moeten we laten zien. Pro-Europa maar wel Eurokritisch.

Als het in een rijk land als Nederland al bijna niet lukt om te vergroenen en een echte energietransitie te doen, hoe kunnen we die investering dan verwachten van de oostelijke lidstaten? Zijn die er al wel aan toe?

Aan de groenen? Ja. Het is wel een moeilijk vraagstuk in de EU, maar je moet streven naar internationale solidariteit. Je mag verwachten van landen die zwaar vervuilen, dat die meer helpen in oplossingen en landen helpen die nog niet zo ver zijn. Aan het einde van de dag is het leuk als Nederland de klimaatdoelen haalt, maar dit moet natuurlijk zeker op Europees niveau en -nog beter- wereldwijd gebeuren. Mensen gebruiken het als kritiek: “waarom zouden wij het doen als anderen het ook niet doen?” Maar dan moeten we juist harder eraan trekken. Wij zijn eerder begonnen met vervuilen, en we hebben veel welvaart, de technologie en de kennis die nodig is voor verandering. Wij kunnen de helpende hand bieden om landen te helpen met stappen overslaan, die wij in het verleden al hebben gemaakt.

In veel standpunten in het programma van de Groenen zullen DWARSers zich thuis voelen. Wat denk je dat er nog mist in het programma van Europese Groene Partij?

Af en toe wat concreetheid in het programma. En er staat niks over een Europees leger in, terwijl DWARS hier wel voor is. We vinden ons in de gedachten die erachter zitten. Bijvoorbeeld het stemrecht ideaal; er staat nergens in het programma: bam! Unanimiteit weghalen.

Hoe denkt DWARS dit op de Europese agenda te gaan krijgen?

De manier waarop we het dit jaar ook geprobeerd hebben, dus via het GroenLinkscongres. Dan zullen we ons al eerder betrekken bij de FYEG, want die hebben uiteindelijk een plek aan de tafel bij EGP, om daar hun (en dus indirect onze) stem te laten horen.

Tot slot, heb je nog wat tips voor de DWARSers die campagne gaan voeren?

DWARSers zijn geweldig, Die moeten hoop houden. We moeten jongeren betrekken bij onze boodschap, want we hebben gewoon een fucking goede boodschap, die heel positief is. Ik heb er gewoon zin in, laten we gaan knallen!