‘Vandaag is het Wereldmelkdag en wordt overal ter wereld het bestaan van melk toegejuicht als onderdeel van gezonde voeding’, aldus de Nederlandse Zuivel Organisatie. Alleen naast voeding is er nog zo veel meer waarbij je stil kunt staan. De melkkoe bijvoorbeeld. Doe even mee en wees een rund.

Je geboorte – Gefeliciteerd, je bent een gezond kalf! Als pasgeboren zwartbonte Holstein-Friesian maak je het goed. Je moeder is een drie jaar oude melkkoe. Ze heet Katrien, net als jij. Je vader heet Delta G-Force. Het is een Amerikaanse stier met het sterkste zaad dat de beste melkkoeien levert. De boer heeft dit zaad speciaal besteld uit een online catalogus. Toen de boer je moeder zag springen in de wei dacht hij ‘die is er klaar voor’. Hij had via internet al wat zaad besteld, dat kwam nu van pas. Door jou springt de teller van het bedrijf naar 93 koeien.

De eerste 24 uur – Om ziekteverspreiding te voorkomen zet de boer je meteen in een ander hok dan je moeder. Wel krijg je nog haar melk. Daarin zitten essentiële antistoffen die je immuunsysteem op orde brengen. Na 24 uur is dat niet meer nodig. Je gaat over op kunstmelk met toegevoegde vitaminen en mineralen. Dat is goed voor de groei.

Dag 2 – Volgens officiële richtlijnen krijg je een eigen oormerk met unieke identificatiecode. In beide oren. Dat doet een beetje pijn, maar dan ben je wel herkenbaar tot in het slachthuis. Dat is belangrijk voor voedselveiligheid en dierziektebestrijding. En het hok waar je nu zit? Daar blijf je tot je groot genoeg bent om bij de andere koeien te staan.

Melkkoeien eten uit de voederbak in de stal.

In de stal eet je als melkkoe samen met je vriendinnen uit de voederbak.

Week 3 – Vanaf nu krijg je naast je dagelijkse melk ook water te drinken en hooi en krachtvoer om verder te groeien. Dat bestaat vooral uit mais, soja en verschillende pitten, zaden en bieten. Na nog 4 weken schrapt de boer de melk uit je dieet. Deze heb je niet meer nodig.

1 jaar – Gefeliciteerd met je eerste verjaardag! Vanaf vandaag noemen ze je een ‘pink’. Inmiddels zit je in een hok met enkele tientallen andere koeien. Je lichaam is klaar om nu zelf kalfjes te krijgen. En ja hoor, een paar weken na je verjaardag insemineert de boer je. Dat betekent maar één ding: zwanger! Nogmaals gefeliciteerd.

1 jaar en 11 maanden – Na negen zwangere maanden beval je voor het eerst van een gezond kalf. Zij gaat hetzelfde lot tegemoet als jij. De boer noemt je nu geen ‘pink’ meer maar ‘melkvaars’. Vanaf nu komt je melkproductie op gang. Via zuignappen op je uier pompt de boer je melk naar buiten met een vacuümpomp, totdat alle melk ‘op’ is. Zo produceer je zo’n 20 liter melk per dag.

2 jaar – Van harte met je tweede verjaardag! Ondertussen is je bevalling alweer drie weken geleden. Dat betekent dat de boer je weer kan insemineren. Dit laat de boer zich geen twee keer zeggen. Wederom krijg je wat zaad toegediend. Zo’n acht maanden later, zes weken voor de bevalling, stopt de boer met melken. Je moet wel genoeg kracht hebben.

Melkkoeien aan de melkmachine. Foto van Gunnar Richter.

Koeien aan de melkmachine. Foto van Gunnar Richter.

Tweede bevalling – Nu je voor de tweede keer moeder bent, noemt de boer je een ‘melkkoe’. De boer melkt je tweemaal daags. Als koe van bijna drie jaar oud ben je alles inmiddels wel gewend. ’s Nachts slaap je in de stal. Overdag mag je een uur of 7 in de wei staan. In de koude maanden blijf je binnen, wel zo warm. Je dieet is precies zo afgestemd dat je zo veel mogelijk melk geeft. Je eet dagelijks 55 kilo ruwvoer. Dat is gras en mais. Verder krijg je 100 gram vitamines en mineralen en 5 kilo krachtvoer. Daarbij drink je elke dag 100 liter water.

3 tot 5 jaar – Steevast geef je 305 dagen per jaar melk, bij elkaar zo’n 8000 liter per jaar. Een hele prestatie, want je voorlopers 100 jaar geleden kwamen niet boven de 2500 liter. Deze vooruitgang is te danken aan het optimale fokprogramma van de boer en het uitgekiende hoogwaardige ruwvoer en krachtvoer dat je krijgt. En elk jaar bevrucht de boer je, omdat anders de melkproductie stopt. Zo promoveer je van tweedekalfskoe tot derdekalfskoe, vierdekalfskoe en uiteindelijk vijfdekalfskoe.

Slacht – Verder komt het niet. Dit land telt 1,6 miljoen melkkoeien die beter presteren dan jij. Je kunt nog best een jaar of 15 verder, maar je bent niet meer zo vruchtbaar en geeft minder melk. Kortom: je bent niet meer winstgevend. Op een leeftijd van 5 jaar en 7 maanden sterf je, net als een half miljoen andere Nederlandse melkkoeien, in het slachthuis.

Dit is het leven van een gemiddelde melkkoe in Nederland. De variatie tussen boerenbedrijven is groot, maar van de meeste koeien zal het leven niet fors afwijken van dat van Katrien hierboven.

Bronnen en meer lezen over de melkkoe: