In 2016 had 64% van alle consumenten in Nederland een contract voor groene stroom. Goed nieuws zou je denken! Als veel klanten voor groene energie kiezen, zal dit vast ook betekenen dat er een hoop groene energie geproduceerd wordt. Toch is slechts 12,5% van de stroom die in Nederland opgewekt wordt daadwerkelijk groen.

Dit verschil is te verklaren aan de hand van zogenoemde ‘certificaten van oorsprong’ (CvO’s). CvO’s zijn in 2002 opgezet om een markt voor groene stroom te helpen creëren. CvO’s zou je kunnen zien als bonnetjes die weergeven wat voor, wanneer en waar groene energie geproduceerd is. Dit certificaat kan vervolgens doorverkocht worden aan energieleveranciers. Die kunnen dan bijvoorbeeld 1000 MW vervuilende stroom en 1000 MW aan certificaten uit een willekeurig Europees land kopen. Hiermee kunnen zij deze vervuilende stroom als groene energie verkopen.

Op papier is dit een goed systeem, aangezien zo groene energieproducenten een extra product naast hun energie kunnen verkopen. Dit laat hen de investering eerder terugverdienen, waardoor ze nog meer kunnen investeren in duurzame energie. Een probleem is echter dat de vraag naar certificaten niet overal in Europa gelijk is. Vooral in Noorwegen is de vraag erg laag. Hier wordt vrijwel alle energie geproduceerd door stuwmeren die al decennia lang in werking zijn. Noorse consumenten kopen geen groene energie aangezien ze toch weten dat hun energie duurzaam geproduceerd wordt. De term groene energie heeft dus geen additieve waarde in Noorwegen. Dit heeft als gevolg dat CvO’s van Noorse waterkracht een prijs hebben die ongeveer 10% is van de prijs van CvO’s van Nederlandse zonne- of windenergie.

Afgeboekte GvO’s naar energiebron (bron: CertiQ).

Door het gebruik van Noorse waterkracht CvO’s komen energieleveranciers er goedkoop van af (gemiddeld nog geen euro per jaar per huishouden). De lage prijs die betaald wordt, leidt bovendien ook niet tot meer investeringen in groene energie, aangezien er gewoon meer Noorse CvO’s ingekocht worden als de vraag naar groene energie stijgt.

Hoe lossen we dit op?
Het is duidelijk dat de markt van CvO’s te veel gebruik maakt van bestaande capaciteit. Dit moet veranderen om groene investeringen te promoten. Er moeten zodanige regels opgesteld worden om te voorkomen dat de prijs van CvO’s kunstmatig laag gehouden wordt door de overvloedige waterkracht CvO’s. Ook zou het voor consumenten inzichtelijk gemaakt moeten worden of hun geld daadwerkelijk groene investeringen promoot, of enkel naar goedkope buitenlandse certificaten gaat.

Een manier om dit te bewerkstelligen, is door alleen CvO’s toe te staan die uit nog niet afgeschreven installaties komen. Stuwmeren uit de jaren ’70 hebben zich in principe al terugverdiend dus zouden niet in aanmerking moeten komen voor betalingen. Verder zou er ook een bodemprijs gesteld kunnen worden aan CvO’s, wat er voor kan zorgen dat het voor energiebedrijven aantrekkelijker wordt om Nederlandse additieve CvO’s in te kopen. Een andere manier om de vraag naar goeie CvO’s toe te laten nemen, is door bedrijven te verplichten een bepaald percentage van hun energie behoefte als groene energie in te laten kopen. Momenteel wordt 80% van de energie in Nederland door zakelijke verbruikers verbruikt, terwijl slechts enkele bedrijven gebruik maken van groene energie (zoals de NS, ABN Amro, KPN en ASN bank).

Het is duidelijk dat door alleen op de markt te vertrouwen de prijzen van CvO’s te laag blijven om nieuwe investeringen te promoten en dat dit zeker geen duurzame oplossing is. Landen die al geïnvesteerd hebben in groene energie, of dit zwaar subsidiëren, zullen altijd CvO’s voor een lagere prijs kunnen aanbieden dan landen die dit niet doen of hebben gedaan. Daarom is het belangrijk om met zorg je energieleverancier te kiezen, aangezien er ook zeker goeie en eerlijke energie leveranciers zijn. In de onderstaande figuur is een overzicht te zien van de milieuvriendelijkheid van de verschillende energieleveranciers. Met de Groene Stroomchecker kun je kijken waar jouw stroom precies vandaan komt en of de CvO’s uit Nederland of uit het buitenland komen.

Energieleveranciers geordend op duurzaamheid (Grotere versie; bron: WISE).

Het is enorm van belang om als samenleving en als individu bij te dragen aan een betere toekomst.

Daarom is het belangrijk het systeem zodanig op te zetten dat het voor consumenten duidelijk is wat het gevolg van hun consumptie is. In het huidige systeem is dit helaas weinig het geval. Mocht je dus ooit benaderd worden door iemand die je een energiecontract wil aansmeren, vraag dan eerst waar de energie vandaan komt, gezien sommige groene energie toch wel erg grijs is.