We hebben een kaartenhuis gebouwd en aan onszelf verkocht. Het economische systeem werkt precies zoals ontworpen: gebouwd op het maken van winst door middel van uitbuiting van mens, dier en natuur. Bij de eerste windslag begint ons kaartenhuis te schudden. De ene crisis ontwaakt de volgende. In plaats van herbouwen, persen we meer uit wat al scheurt. De winst groeit voor de rijksten, terwijl mens, dier en natuur ten onder gaan.

Het bovenstaande is een metafoor voor het huidige economische systeem, het kapitalisme. Een systeem gebouwd op uitbuiting en kolonialisme, waarin alles draait om het maken van zo veel mogelijk winst. Grote bedrijven gebruiken kapitaalkapitaal kan meerdere dingen betekenen. In deze zin betekent het: bezit dat gebruikt wordt om meer geld en inkomen binnen te halen. en geld om media, samenleving en overheid te beïnvloeden, om zo hun winst te behouden. Zo vechten ze ook tegen klimaatregulatie. Om klimaatverandering echt bij de kern aan te pakken, moeten we af van het kapitalisme. Wij vinden dit kapitalistische systeem dan ook bullshit. Dat is waarom wij vorige winter een wijzigingsvoorstel hebben ingediend op het politiek programma. In die wijziging roepen wij op tot de afschaffing van dit systeem en de omarming van een alternatief systeem. Maar hoe zou zo’n alternatief eruit kunnen zien?

Als commissie economie denken wij dan vaak al meteen aan het ecosocialisme. Daarom willen we het komende jaar gaan duiken in de vragen: wat betekent dit voor DWARS? En moeten we dat niet ergens vaststellen of moeten we het juist onbenoemd laten? Waarom eigenlijk ecosocialisme en niet gewoon socialisme? Dit artikel is de eerste stap in deze zoektocht, met vandaag de vraag: wat is ecosocialisme en wat betekent dit voor ons?

Wat is socialisme?

Als eerste de vraag, wat is socialisme? Socialisme is een brede term, die voor veel mensen verschillende betekenissen kan hebben. Dit kan afhangen van de context waarin ze leven en welke prioriteiten zij stellen. Voor ons zijn twee onderdelen belangrijk.

Ten eerste moet productie weer een maatschappelijk doel dienen. Daarbij hoort dat we dingen alleen produceren of laten produceren als ze iets waardevols toevoegen aan de samenleving. Hieronder verstaan wij ook dat de productie humanitairgericht op de basisbehoeften van de mens, duurzaam en zorgzaam verloopt. En dus niet dat onze kleren onder onmenselijke arbeidsomstandigheden worden gemaakt. Verder hoort hierbij dat prijzen worden gebaseerd op wat het product echt waardevol maakt, wat het kost om te maken en hoe handig het is voor mensen, niet op basis van de merknaam van een product. Tegenwoordig worden producten vaak zo ontworpen dat ze na enkele tijd vanzelf kapotgaan, zodat mensen nieuwe spullen moeten kopen. Dit past niet bij de wereld zoals wij die ons voorstellen.

Ten tweede willen we dat de economie democratischer wordt. Voor bedrijven betekent dit dat de macht wordt neergelegd bij de werkende mensen in plaats van bij de aandeelhouderseen persoon, bedrijf of instelling die een gedeelte (=aandeel) van een bedrijf bezit.. Voor de politiek betekent dit dat de vraag ‘hoe en wat gaan we produceren en consumeren?’ in het publieke debat wordt besproken en dat de financiële sector (dus alle banken) wordt gereguleerd door de gemeenschap in plaats van door zijn eigen jacht naar winst. Voor de maatschappij betekent dit dat we beter voor elkaar gaan zorgen, bijvoorbeeld door voor een waardevolle baan te kiezen, ervoor garant te staan dat iedereen een leefbaar inkomen heeft en niet weg te kijken als iemand alleen komt te staan tegenover de verpletterende druk van een systeem.

Wat betekent ‘eco’ in ecosocialisme voor ons?

Het socialisme heeft historisch gezien vaak, in de praktijk, het welzijn van de planeet genegeerd. Door ‘eco’ aan het socialisme toe te voegen, erkennen we dat de mens en natuur onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Op die manier kunnen we de klassenstrijd met klimaatrechtvaardigheid verenigen, omdat het uiteindelijk een strijd is tegen hetzelfde systeem, het kapitalisme.

Het is bij die strijd cruciaal om de koloniale erfenissende blijvende impact van het koloniale verleden op sociale en politieke structuren in het nu. aan te pakken. Het Mondiale NoordenHet Mondiale Noorden is een verzamelterm voor landen met een hoger inkomen in vergelijking met landen uit het Mondiale Zuiden. consumeert het merendeel van de mondiale grondstoffen, maar schuift de kosten hiervoor af op het Mondiale ZuidenHet Mondiale Zuiden is een verzamelterm voor landen met een lager inkomen in vergelijking met landen uit het Mondiale Noorden. Een groot deel van het Mondiale Zuiden ligt geografisch overigens in het noordelijk halfrond., waar de mensen als eerste te maken hebben met extreme droogte, hitte en overstromingen. Het ecosocialisme wijst deze afwentelinghet overdragen van problemen aan iets of iemand anders af en eist een radicale omslag. We moeten het land en de macht weer teruggeven aan de inheemse volkeren door hen autonoom te laten bepalen wat het beste is voor hen en hun lokale omgeving. Daarnaast moeten we als overconsumerend Mondiale Noorden significant minder energie en materiaal gaan gebruiken, want onze huidige vraag gaat alle grenzen van de aarde te buiten. Hierdoor is het ecosocialisme nauw verbonden met het idee van ontgroei, waar al eerder een OverDWARS-artikel over is geweest.

Het ecosocialisme laat ook zien dat klimaatverandering niet een crisis is die bínnen het bestaande systeem kan worden opgelost door middel van technologische vooruitgang en innovatie, maar een crisis is ván het systeem waarin kortetermijnwinst boven al het welzijn van mens, dier en milieu wordt gezet. We streven naar een samenleving waarin menselijk handelen en middelen worden ingezet voor de zorg voor elkaar, de omgeving en de planeet.

Wat betekent dit voor DWARS?

Als we kijken naar het beginselprogramma en politiek programma van DWARS, dan sluit het ecosocialisme daar bijna perfect op aan. Er zitten elementen in die de macht van aandeelhouders en rijke mensen schuift naar de werkende klasse. Elementen die robotisering inzetten voor het welzijn van de mens, om zo meer te kunnen leven. Maar daarnaast zien we ook hele duidelijke klanken die roepen om de natuur voorrang te geven boven menselijk welzijn. Dat het soms beter is als we iets minder overbodige luxe genieten, als we daarmee de overconsumptie kunnen minimaliseren. Het ecosocialisme kan houvast en een richting geven in het creëren van een alternatief systeem.

We hopen jullie een idee te hebben gegeven van wat het ecosocialisme is en wat het voor ons betekent. Wij zijn van plan in de komende maanden het economisch vlak van ecosocialisme verder uit te diepen, maar zijn ook vooral benieuwd naar jullie gedachten over ecosocialisme. Lijkt het jou, je commissie of afdeling leuk om eens samen na te denken en te dromen over het ecosocialisme, stuur ons dan een bericht via economie@dwars.org.