DWARSe kijktip: Unorthodox

21-05-2020

Gijs Broere

 

Al langer dan twee maanden schrijft de ‘intelligente lockdown’ ons een nieuwe levensstijl voor. Waar de een zijn of haar roeping heeft gevonden en het ene zuurdesembrood na de andere bakt, inspecteert de ander alle streamingsdiensten van binnen en buiten. Speurend naar een nieuwe serie of film om te verorberen tijdens de zoektocht naar entertainment in deze toch ietwat minder prikkelende tijd.

door Eva Visser

Unorthodox is een vierdelige Netflix-serie die het verhaal vertelt van Esty Shapiro (Shira Haas). Esty groeit op in de joods-orthodoxe gemeenschap in South Williamsburg, een buurt in Brooklyn. Een samenleving waar het belang van collectiviteit en saamhorigheid in een hoog vaandel staan, met als keerzijde sociale controle en eenzaamheid. De zes miljoen slachtoffers van de holocaust en daarmee de enorme slag in de joodse gemeenschap, spelen een grote rol in de verwachtte rol van vrouwen. Het wordt als hun plicht gezien om zoveel mogelijk kinderen te baren om de voortzetting van de gemeenschap te verzekeren en het grote verlies te compenseren.

Op haar 19^e wordt Etsy uitgehuwelijkt aan de goedaardige Yanky. Samen met hem hoopt ze aan het keurslijf te ontsnappen. En misschien met een beetje geluk, buiten de gemeenschap een nieuwe start te maken. Te laat beseft ze dat er geen uitweg is, maar slechts een doodlopende weg waar rechtsomkeert terug haar enige optie lijkt te zijn.

Al snel blijkt het tekort aan seksuele voorlichting en kennis van haar eigen lichaam een groter gemis te zijn dan Etsy van tevoren had kunnen inschatten. Het lukt Etsy en Yanky niet om aan de verwachting te voldoen. Al snel voert haar schoonfamilie de druk op en informeert regelmatig naar de stand van zaken. Naarmate de serie vordert wordt de sfeer steeds grimmiger en meer bedrukkend. Totdat Etsy met de allerkleinste kans de dans ontspringt. Etsy vlucht naar Berlijn en kan daar niet op een groter contrast stuiten. Het zet haar tot nadenken, in hoeverre zijn haar eigen normen en waarden gelijk aan die van haar familie en alles wat ze geleerd heeft?

De serie geeft de kijker een impressie van de joods-orthodoxe gemeenschap. Hoe ontzettend hecht deze gemeenschap is en hoe weinig beweegruimte daarbij overblijft. De serie bevat veel (verborgen) symboliek. Daarnaast komen taboes binnen de gemeenschap, maar ook daarbuiten, zoals vaginisme komen aan bod. Rituelen en plechtigheden die normaliter niet zichtbaar zijn, nemen de voorgrond en laten ook die kant van de gemeenschap zien. Iets waar in de filmindustrie al langere tijd vrij weinig aandacht voor is.

Want dat is iets wat Unorthodox goed doet: het is een van de eerste Netflix-series waar het Jiddisch de voertaal is. Ook laat het de ontroerende en bijzondere momenten zien die de gemeenschap samen ervaart als geheel. Het laat ons als kijker de antagonist en diens beweegreden begrijpen, zonder de donkere zijde van de joods-orthodoxe gemeenschap te ondermijnen.

Unorthodox staat sinds april 2020 op Netflix en heeft vier afleveringen van 50 minuten.

Afbeelding: Loisopokupr