Religie: voor iedereen anders, en toch voor ons allemaal herkenbaar. OverDWARS ondervroeg voor de religiekwartetvraag een christen, een moslim, twee joden en een atheïst over hun ervaringen met het geloof.

Waar geloof jij in?

Ik ben christen. Ik geloof dat er meer is tussen hemel en aarde: ik geloof in een God van liefde en trouw. In een God die zoveel van mij houdt, dat Hij, ongeacht wat ik allemaal uitspook, mij waard vond om voor te sterven. Ik geloof dat Jezus Christus als Zoon van God, die nooit iets verkeerd heeft gedaan, het perfecte offer is geweest door voor mij sterven. Door dat te doen heeft Hij de schuld gedragen die ik op mezelf had gelegd door alles wat ik verkeerd doe. Hierdoor hoef ik me nu nooit meer schuldig te voelen of bang te zijn om iets verkeerd te doen, maar kan ik met opgeheven hoofd door het leven wandelen.
Ik geloof in een God die oneindig veel groter is en veel meer kan doen dat ik ooit kan begrijpen. Een God die voorspellingen laat uitkomen en die ziekten en pijn geneest. Tegelijkertijd is Hij een God die altijd dichtbij is, me nooit alleen laat of de rug toekeert, voor me zorgt en een persoonlijke relatie met me wil hebben.
Ik geloof dat de Bijbel is geschreven door mensen die geïnspireerd waren door God, en dat daardoor alles wat erin staat waar is, al dan niet letterlijk of figuurlijk.

Wat betekent religie voor jou?

Aan de ene kant is religie dat wat betekenis geeft aan het leven. Uiteindelijk zoekt iedereen daar in meer of mindere mate naar. Voor mij persoonlijk is mijn geloof datgene wat mij een algehele diepe rust, vreugde en hoop voor de toekomst geeft. Het helpt me om een correct zelfbeeld te krijgen, dat niet gebaseerd is op wat de maatschappij vindt, en om op dezelfde manier het beste in de ander te zien.
Tegelijkertijd wil ik mezelf niet in een bepaald religieus hokje plaatsen. Als ik de term ‘christen’ noem, krijg ik vaak meteen alle vooroordelen die er over christenen zijn over me heen: ‘Je moet elke zondag naar de kerk en je mag geen seks voor het huwelijk’, etcetera. Dit is namelijk totaal niet waar ‘christen zijn’ over gaat. Zonder te zeggen of ik het hier al dan niet mee eens ben, zijn dit hooguit keuzes die een gevolg zijn van een levensovertuiging die voortvloeit uit bovenstaande.
Eigenlijk vind ik de term religie verschrikkelijk. Misschien omdat het zo dicht bij ‘religieus zijn’ ligt en ik dat associeer met allerlei regeltjes volgen. Ik geloof juist dat ik niet van alles moet, maar vrij ben van alles. Dat ik zelf mijn eigen keuzes mag maken en niet bang hoef te zijn om iets verkeerd te doen.

Wat zijn volgens jou de goede en slechte effecten van geloof/religie?

Eigenlijk is dit een gekke vraag. Geloof is niet een kwestie van voors en tegens tegen elkaar afwegen en dan maar kiezen wat het leukst klinkt. Voor mij is wat ik geloof niet een ‘ik denk dat’ of een ‘ik hoop’, maar een levensovertuiging. Ik ben ervan overtuigd dat het waar is, ik weet het zeker. Ik heb zelf ervaren dat bij het noemen van Jezus’ naam een chronische pijn in mijn rug plotseling verdween. Dan is het moeilijk om nog te twijfelen.
Als ik dan toch goede en slechte dingen moet noemen: een enorm goed en mooi iets aan geloof, is dat het verbroedert. Als ik een andere christen tegenkom, hebben we meteen iets gemeen wat veel dieper gaat dan dat we allebei misschien dezelfde muzieksmaak hebben. Zonder het per se over alle uiterlijke vormen eens te zijn, kan ik me meteen thuis voelen bij de ander, omdat we op dezelfde manier de wereld in kijken.
Een nadeel is, dat ik als gelovige eigenlijk altijd in de minderheid ben, waardoor ik me bijna altijd moet verdedigen, omdat ik ‘anders’ ben.

Waar geloof jij in?

Ik ben moslim. Er zijn vele stromingen in de islam en één daarvan is de Ahmadiyya Moslim Gemeenschap. Deze stroming onderscheidt zich op een aantal punten van andere stromingen, maar de belangrijkste is dat wij anti-oorlog zijn en veel aandacht besteden aan tolerantie.

Wat betekent religie voor jou?

Bijna iedereen heeft wel zijn eigen levensfilosofie, een manier waarop volgens hen geleefd moet worden. Voor mij is dit de islam.
Naast een manier van leven geeft religie ook een doel. Ik hoor van mensen dat ze soms een leegte voelen in hun leven. Ze doen waar ze zin in hebben, maar uiteindelijk is er toch een gevoel dat er iets ontbreekt, maar ze weten vaak niet wat. Ik kwam tot de conclusie dat die leegte de natuurlijke behoefte aan religie is.

Wat zijn volgens jou de goede en slechte effecten van geloof/religie?

De goede effecten van religie zie je voornamelijk in het opbouwen van morele waarden. Een belangrijk punt in de islam is bijvoorbeeld het zorgen voor je ouders. In het westen zie je tegenwoordig vaak dat ouders verwaarloosd worden. Ze worden in een verzorgingstehuis gedumpt en misschien een keer per jaar bezocht als ze mazzel hebben. Gelukkig wordt dit steeds minder door de duurder wordende zorg. Een ander punt is bijvoorbeeld eerlijkheid. Leugens worden vaak gebagatelliseerd en maken deel uit van ons dagelijks leven. Religie helpt heel erg tegen dat soort dingen.
De slechte effecten van religie zijn niet zozeer inherent aan religie vind ik, maar ligt meer aan de mensen. Dingen als extremisme zijn een probleem voor iedereen. Ook misbruik voor politieke doeleinden komt vaak voor tegenwoordig.

Waar geloven jullie in?

Tal Shasha – Moeilijke vraag, dat ligt eraan wat je bedoelt. Ik ben Joods, dus ik geloof in het jodendom, maar ik geloof niet echt iets. Voor mij is namelijk het concept geloof en religie als jood meer de verbintenis tussen de personen. Want als jood ben je geboren; het is niet dat ik gedoopt ben, ik ben gewoon joods omdat mijn moeder joods was. Ik voel me meer een deel van een bevolkingsgroep dan dat ik echt ergens in geloof.

Sarai Keestra – Ik geloof in helemaal niks, ik geloof niet dat er een God bestaat. Maar ik noem mezelf wel altijd met trots een joods atheïst, wat misschien heel erg tegenstrijdig klinkt, maar zoals Tal ook al noemde, gaat het meer om een gemeenschapsaspect van het jodendom. Het gaat meer om culture tradities en rituele handelingen die ook al duizenden jaren geleden door onze voorouders werden uitgevoerd, wat voor mij het jodendom bijzonder maakt. Mijn ouders zijn allebei opnieuw naar het jodendom bekeerd, niet omdat ze in God geloofden, maar omdat ze op zoek waren naar die tradities die hun families zijn kwijtgeraakt vanwege de Tweede Wereldoorlog. Dat hebben ze ook aan mij doorgegeven.

Wat betekent religie voor jullie?

Tal – Ik ben er trots op dat ik joods ben, omdat ik verbonden ben met zo’n grote groep prachtige mensen die zich ook allemaal jood kunnen noemen. Alle rituelen die wij hebben – alle feestdagen en bijeenkomsten in de synagoge – vormen voor mij meer een soort verbintenis met die groep. En het mooie daarvan vind ik dat die verbintenis overal doorheen klinkt, die kun je overal zien. Die dezelfde feesten vieren, dezelfde rituelen hebben, die allemaal staan voor verbondenheid en liefde voor je naasten. Ze zijn er allemaal voor je, of je ze kent of niet. In de synagoge wordt ook vaak opgeroepen tot verbondenheid en dat we andere mensen van andere culturen en religies niet uitsluiten. En dat vind ik ontzettend mooi aan het liberale jodendom – over het orthodoxe heb ik niets te zeggen.

Sarai – Tussen mijn vierde en mijn twaalfde bezocht ik een joodse zondagsschool, waar we leerden over alle verhalen uit het Oude Testament. Ook leerden we Hebreeuws lezen, maar wel alleen de uitspraak van de woorden, nooit de betekenis – wat ik nog steeds best wel raar vind. Want als je religie bedrijft, moet je het ook wel menen, en je hebt de taal toch echt nodig om te snappen wat je zegt. Ik ben wel heel blij dat ik alle gebruiken en verhalen heb geleerd, want die zijn nog altijd handig wanneer ik kunst wil analyseren, of boeken lees. Het blijft toch een heel bijzonder en belangrijk deel van mensen hun leven.
Verder denk ik – zoals Tal zei – dat het inderdaad een verbinding schept. Zo studeer ik nu in Londen, waar ik af en toe eenzaam ben. Dan nodigt een lokale joodse vriendin me bijvoorbeeld uit voor de Sjabbat, kom ik langs bij haar gezin en haar vrienden – en die nemen me dan op, gewoon omdat ik ook joods ben. Dan kan ik samen met hen eten en rituelen uitvoeren. Daarbij zie ik wel eens gezangen uit verschillende joodse stromingen samenkomen, en dan heb ik toch het gevoel dat ik weer een beetje thuis ben.

Wat zijn volgens jullie de goede en slechte effecten van geloof/religie?

Tal – Het liberale joodse geloof is mooi, als iedereen in de synagoge zit te luisteren naar de preek van de rabbijn. Dat gaat meestal over liefde, en je naasten helpen. Ik denk dat dat een hele mooie manier is om zo’n boodschap te laten overkomen, juist door in zo’n groep te zitten waar iedereen deel is van het zelfde geheel. Dat is een heel mooi en positief effect van het jodendom, en van geloof en religie in het algemeen.
Dat kan ook doordraaien, dan wordt de liefde voor de naasten zo extreem als bij de extremistische joden en moslims, zoals we nu zien. Als jood ben ik daar niet trots op; daar gaat het niet meer om die liefde, alleen maar om het exact doen wat er op een lap papier staat in de Thora, en als je dat niet doet, dan ben je slecht bezig, ongeacht de context. Dat vind ik heel erg naar en totaal niet het juiste weerspiegelend. Ik hoop dat religies die extremiteit ook kunnen loslaten en meer neigen naar een liberale inslag, want dat vind ik een ontzettend mooi geloof. Ik hoop dat daarmee de slechte kanten van het geloof kunnen wegvallen.

Sarai – Ik denk dat religie slecht is als het betekent dat het mensen tegen elkaar opzet: als het wij tegen zij creëert. Op het moment dat religie betekent dat je andere mensen uitsluit, dat je een verschil tussen jou en de rest schept, als je besluit dat andere mensen minder waard zijn alleen vanwege wat ze geloven of hoe ze eruit zien of omdat ze een ander soort God of handelingen hebben, dan denk ik dat religie slecht is. Vooral als men het dagelijks leven van mensen met een andere religie probeert te bepalen: uitsluiten is slecht. Ook als religie zegt dat wetenschappelijke argumenten niet waar zijn, of tegen abortus ageert, heb ik daar moeite mee.
Maar er zijn ook goede aspecten aan religie: het creëert een gemeenschappelijk idee waar mensen in geloven. Dat is heel belangrijk geweest in de evolutie van de mensheid, want het bevordert samenwerking. In het jodendom hebben we Tikkun Olam: het streven naar wereldvrede, en het idee dat iedereen daaraan moet bijdragen. Het idee dat mensen goede daden moeten doen om de wereld te verbeteren, vind je in veel religies, en daar kan ik me zeker in vinden. Iedereen moet zijn steentje bijdragen voor een betere wereld.

Waar geloof jij in?

Ik persoonlijk geloof niet in een religie. Ik ben ook nooit religieus opgevoed. Wel is mijn familie gedeeltelijk katholiek, onder andere mijn opa. Hier kan ik dan ook leuke gesprekken met hem over hebben. Waar ik wel in geloof, kan ik moeilijk antwoord op geven. Misschien moet ik daar nog achter komen, maar op dit moment geloof ik in niets.

Wat betekent religie voor jou?

Voor mij persoonlijk heeft religie geen betekenis, want ik ben zelf niet religieus. Voor mij betekent de vrijheid van religie wel veel. Ik vind het een fundamenteel recht van alle mensen om de geloofsovertuiging te kunnen hebben die zij willen en waar zij gelukkig van worden. Geloof is voor veel mensen een onderdeel van hun identiteit en dit zou hen nooit ontnomen mogen worden.

Wat zijn volgens jou de goede en slechte effecten van geloof/religie?

De goede effecten van religie vind ik dat het mensen met elkaar kan verbinden. Wat ik een slecht effect vind van religie, is dat er mensen uit naam van een religie vreselijke dingen doen. Dit geeft de religie een slechte naam die het niet verdient.

Dit artikel is deel van de OverDWARS religieweek.