SP is de grootste. De PVV overtuigend winnaar. Ja, in Gennep. En in Nissewaard. De hele nacht werden de uitslagen per gemeente opgedreund. Want de vele uren tussen het sluiten van de stembureaus en de definitieve uitslag moeten natuurlijk ergens mee gevuld worden. En behalve dat we met z’n allen in spanning afwachtten op wie men in Dongeradeel gestemd had, brengt dit ook interessante trends aan het licht.

Zo tekent de Biblebelt zich ook dit jaar weer af en zien we de traditionele verschillen tussen Randstad en provincie. Boven alles, vertelt het stemgedrag het verhaal van de stemmer. Zo ook als we nog verder inzoomen, naar de uitslagen op buurt- of wijkniveau. Als teller bij een stembureau kon ik zo heel wat leren over mijn buurman en buurvrouw.

Recept voor de telling
Hoe gaat de teller te werk? Vouw alle lijsten uit. Raak verstrikt in de gekke opvouwtechnieken van de verschillende stemmers. Vloek vervolgens over hoe verdomde groot dat vel papier is. Verdeel de papieren dan over 24 stapeltjes voor alle partijen, ieder gesplitst in een stapel voor de lijsttrekker en een voor de voorkeurstemmen op de overige politici. Tel deze stapels. Doe dit nog een keer om voor iedere persoon op de lijst apart te scoren.

Het is een heel karwei, maar nadat je iedere stem minimaal acht keer in je handen hebt gehad, heb je alle zorgvuldig rood gekleurde rondjes kunnen bewonderen. Je krijgt dan een aardig beeld van de verkiezingsuitslag in een heel klein stukje van Nederland.

Lessen
In ‘mijn’ stembureau in Amsterdam Nieuw-West waren 683 stemmen uitgebracht. En, behalve dat ene stembiljet dat uit pure frustratie beklad was met een tiental kruisen en dus ongeldig werd verklaard, viel er nog een aantal dingen op:

• Nadat ik voor de twintigste keer een biljet openvouwde en na wat zoeken een rode stip vond bij lijst 14, begon tot me door te dringen dat Denk in mijn gemêleerde wijk meer steun kreeg dan ik had verwacht. Natuurlijk wist ik dat er binnen de Turkse gemeenschap wat gestemd zou worden op Kuzu en zijn kompanen, maar dat ze na al het telwerk een derde van de stemmen bleken te hebben gekregen, was dat toch wel een eye opener voor me. Voor de goede orde, als de zetels in de tweede kamer op basis van mijn stemlokaaltje verdeeld zouden worden, had Denk tegen de 50 zetels bemachtigd. Dat is meer dan de VVD en GroenLinks bij elkaar!
• Hoewel op ‘gepaste’ afstand, werd Denk in de ranglijst gevolgd door GroenLinks. Een bijzondere combinatie, in mijn optiek. Niet veel lager stonden SP, PVV en D66 die niet veel voor elkaar onder deden. Een zeer gemengd gezelschap, en erg geen beste afspiegeling van de Nederlandse bevolking dus.
• Tussen de partijen waren er grote verschillen in de steun voor de lijsttrekker. Van de handvol stemmen op de ChristenUnie, ging er bijvoorbeeld maar één naar Segers. Bij de PVV daarentegen werd er – verrassend genoeg – vooral door de lijsttrekker geïnd. De stapel met voorkeursstemmen was in no time geteld.
• Tot slot kan ik de analyse nog een stapje verder brengen, met de kanttekening dat ik het me misschien maar in het hoofd haal. Ik dacht echter vanaf bovenin tot onderop de stembus een gradiënt te bespeuren. Toen we net begonnen, dacht ik nog dat Denk driekwart van de stemmen zou hebben gemachtigd, maar toen we bij de vroeger uitgebrachte stemmen kwamen, wonnen ook de andere partijen weer wat terrein. Zijn Denk-stemmers dan avondmensen?

Alles bij elkaar, heb ik een paar uurtjes opgeofferd, en zo de democratische machine aangezwengeld. Bovendien heb ik m’n buren een beetje beter leren kennen, zonder dat ik überhaupt met ze heb hoeven praten. Hoe gemakkelijk. En, ik kan later tegen het nageslacht zeggen dat ik nog MET DE HAND stemmen geteld heb. Alleen maar voordelen dus.

Dit artikel maakt deel uit van de OverDWARS Verkiezings-serie rondom de Tweede Kamerverkiezingen van 2017.

Foto van Anssi Koskinen.