Als je veel tijd in de krochten van het internet hebt doorgebracht, herken je misschien wel de term “soy boy”. Voor degenen die die niet kennen, neem ik je het niet kwalijk. De term “soy boy” is van oorsprong een internet meme en belediging, gericht op mannen die worden gezien als zwak, oversensitief of tekortschietend in typisch mannelijke kenmerken. Het komt vanuit het valse geloof dat het consumeren van sojaproducten, zoals sojamelk, een man zijn testosterongehalte kan verlagen, en oestrogeengehalte verhogen. Hierdoor zou hij gefemininiseerd raken.

Noot van de redactie: dit artikel is in het Engels geschreven en aangeleverd, en door de redactie naar het Nederlands vertaald. Bij eventuele verschillen is de Engelstalige versie leidend.

Nou lijkt de “soy boy” meme op een zoveelste onbelangrijke internetgrap bedacht door een stel gasten op 4chan, gewoon iets om te negeren toch? Het heeft alleen niet zonder reden mijn aandacht getrokken, omdat het deel is van een groter probleem. Het probleem: hoe toxische masculiniteit onze vooruitgang verhindert op zaken als klimaatverandering. Dit is misschien wel de reden dat studies laten zien dat vrouwen vaker ecobewuste levensstijlen volgen – ze vervuilen minder, recyclen meer en laten een kleinere CO²-voetafdruk achter. Nieuw onderzoek suggereert dat een mogelijke reden hiervoor is dat mannen ecobewust gedrag vermijden, omdat zij bang zouden zijn dat het hun masculiniteit zou ondermijnen. Het is niet dat mannen niet bewust zijn van het klimaatproblemen, maar meer dat zij zich zorgen maken dat zich daartoe gedragen er tot kan leiden dat zij er minder masculien uitzien. Bovenal, de “soy boy” meme laat zien hoe toxische masculiniteit schadelijk(e) gedrag en gewoontes kan vormen richting zowel persoonlijke gezondheid, als die van de planeet.

Sojamelk en de “Soy Boy” Mythe

De theorie dat sojamelk oestrogeen bevat, en het mannen hun hormoonbalans kan verstoren, is al een redelijke tijd door wetenschappelijk onderzoek ontkracht. Het idee volgt uit de aanwezigheid van isoflavonen. Dat zijn moleculaire verbinden in soja die vergelijkbaar zijn met oestrogeen, maar zich in het lichaam anders gedragen. Een analyse uit 2021 laat geen connectie zien tussen sojaconsumptie en een verlaagde testostereongehalte bij mannen. In andere woorden, sojamelkdrinkende mannen lopen geen risico hun masculiniteit kwijt te raken.

Ironisch genoeg negeren de zorgen om soya en oestrogeen een belangrijk detail, koemelk. Het “mannelijke” alternatief bevat wel echte oestrogeen, omdat het afkomstig is van lacterende koeien. Als we ons zorgen zouden mekten maken op de invloed op hormonen, is zuivel het grotere probleem.

De terrm “soy boy”, die is onstaan als scheldwoord om mannen te omschrijven die traditionele masculiene kenmerken zouden missen, is algemener geworden voor een veel grotere angst rondom gender. Het suggereert dat iemands keuze qua drinken, of zijn besluit om gezondheid en duurzaamheid te omarmen, hem minder een man zou maken. Maar, zoals onderzoek dus laat zien, zijn deze angsten gebasseerd op mythes, in tegenstelling tot feiten. Soja bedreigt masculiniteit niet, maar de onzekerheid rondom masculiniteit doet misschien wel meer schade dan we ons beseffen.

Toxische masculiniteit raakt niet alleen vrouwen en mannen, maar ook de gezondheid van onze planeet

In de kern gaat toxische masculiniteit om een fragiele zelfblik onder mannen. Diegenen die toxisch gedrag vertonen voelen vaker een drang om hun mannelijkheid te uiten, en masculiniteit te beschermen. Dit gedrag is voornamelijk gedreven door sociale en culturele druk die masculiene kenmerken al tijden ophemelt, terwijl de waarde van feminiteit wordt weggenomen. Historisch gezien hebben veel culturen het idee versterkt dat mannen alles wat als zwak of feminien wordt gezien moeten verwerpen, om als valide mannen gezien te worden.

Om de masculine identiteit te beschermen, houden sommige mannen zich bezig met acties die slecht zijn voor het klimaat. Bijvoorbeeld, onzekerheid over hun masculiniteit kan leiden tot het verwerpen van klimaatbewuste acties zoals het afschieten een vegetarische dieet vanwege groepsdruk, authoriteit benadrukken met benzinevretende pickup trucks, of neppe klimaatprotesten.

Studies in Noorwegen en de VS onthullen dat mannen, in bijzonder witte conservatieven, waarschijnlijker klimaatverandering zouden ontkennen dan vrouwen. Verder, conservatieve witte mannen die een hoog begrip van klimaatverandering beweren te hebben, hebben een grotere kans het in zijn algemeenheid te ontkennen. Deze zogenoemde “cool dudes” verwerpen stevig het onderzoek achter klimaatverandering, ondanks het overvloed aan bewijs gepresenteerd door de wetenschappelijk gemeenschap. De koppigheid om toe te geven onthult een toxische fixatie op altijd gelijk moeten hebben, en individuele dominantie over andere moeten uiten.

Dit soort denken zit vaak in de kern van een andere bekende bewering van velen – dat klimaatverandering, zelfs als het ‘echt’ is, hun niet persoonlijk zal raken. In rijkere landen, als de VS, is er een grote genderkloof in bezorgdheid over toenemende wereldwijde temperaturen. Mannen als geheel zijn minder bezorgd en minder welwillend om levensstijlveranderingen te kiezen in het uitzicht van klimaatverandering. Het geloof in hun kracht om zelf voorbij een crisis te komen, en de verwerping van samenwerking (ondanks de immense schaal van het probleem) is weer tekenend voor de versterking van masculiene identiteit, die rationele probleemoplossing verslaat.

Dieetkeuzes zijn nog een groot deel van het probleem. In de VS consumeren mannen ongeveer 57% meer vlees dan vrouwen. Een belangrijk statistiek omdat veeteelt een van de grootste bijdragers is aan de uitstoot van broeikasgassen. Vleesconsumptie verminderen is een van de meest impactvolle manieren om klimaatverandering tegen te gaan. Maar, veel mannen blijven vasthouden aan hun biefstukken, burgers en bacon alsof hun masculiniteit er vanaf hangt.

Victoria Gagliardo-Silvers artikel laat zien hoe de media succesvol vlees heeft gegenderd als een “mannelijke” voedingskeuze. Fastfoodreclames, zoals die voor Carl’s Jr. Hamburgers, marketten vlees naar mannen als een symbol van kracht en dominantie. Deze associatie tussen vlees en masculiniteit heeft mannen aangemoedigd vlees te overconsumeren, en tegelijk hen af te schrikken van het kiezen van gezondere, ecovriendelijkere alternatieven. Het narratief is simpel: salades zijn voor vrouwen, en dubbele bacon cheeseburgers zijn voor mannen.

Onderzoek van de Universiteit van Hawaii laat zien hoe diep dit idee in cultuur is geworteld. Veel mannen zouden voelen dat hun masculiniteit bedreigd wordt wanneer hun maaltijden rood vlees missen. Het onderzoek legt uit dat mannen op routinebasis rood vlees consumeren om de negatieve emotionele staat veroorzaakt door een bedreigde masculiniteit te voorkomen. Deze overcompensatie is wederom een teken van toxische masculiniteit, waar masculiniteit verankeren prioriteit krijgt boven verantwoordelijk over gezondheids en het klimaat.

Oplossingen: Masculiniteit Herdefinieren voor Klimaatactie

Toxische masculiniteit staat in de weg van effectieve klimaatoplossingen. Dus, wat kunnen we doen? Direct tegen mannen ingaan die hun trucks ombouwen naar meer uitstoot, of sojamelk wegzetten als “onmannelijk” is waarschijnlijk niet de productiefste route. Zij willen niet verteld worden over de opwarming van de aarde, de kosten van klimaatschade of de noodzaak om de consumptie van rib-eye steaks te verminderen. 1-op-1 confronteren leidt vaak tot een doodlopend debat.

Om dit op te lossen moeten we cateren tot masculiene voorkeuren. We kunnen hervormen hoe we communiceren over klimaatverandering, en duurzame productie marketen op een manier die minder “feminien” aanvoelt. Door klimaatactie te framen op een manier die meer in lijn is met traditionele masculiene waardes, verminderen we de perceptie van bedreiging. Dit betekent mogelijk ecovriendelijke productie promoten met sterke beeldvorming die duurzaamheid linken aan kracht en veerkracht.

Dit kan ook gedaan worden door stereotypen te confronteren door uitzonderingen uit te lichten. Bijvoorbeeld, veganistische atleten als Nick Squires en Kendrick Farris laten zien dat je geen vlees nodig hebt om sterk te zijn. Of we kijken naar angstloze natuurbeschermers als Steve Irwin, die demonstreert dat het geven om de natuur krachtig en moedig kan zijn. Door hoe masculiniteit er uit kan zien te hervormen, geven we jongens en mannen nieuwe rolmodellen om te volgen, rolmodelennen die kracht én duurzaamheid omarmen.

Het doel is niet om masculiniteit te ontmoedigen, maar om de betekenis te verbreden. Jongens en mannen kunnen hard én aardig, sterk én voorzichting, veerkrachtig én barmhartig. Een echte man kan om de planeet geven, zonder zijn identiteit te verliezen.

Saving the planet doesn’t make you less of a man. It makes you more of one.

Conclusie

Klimaatverandering is een crisis die elke hoek van de planeet raakt, maar waarvan de impact oneerlijk gevoeld wordt en zal worden. Vrouwen in het bijzonder zullen het het meest te verduren krijgen. Wanneer temperaturen stijgen, droogtes voortduren, overstromingen vaker voorkomen, en tropische ziektes om zich heen grijpen, zullen vrouwen (die ongeveer 70% van de in armoede levenden opmaken) de zwaarste gevolgen tegenkomen.

Het is dan ook geen verrassing dat vrouwen aan het front van het klimaatactivisme staan. Dit is niet alleen duidelijk door internationale namen als Greta Thunberg of Isra Hirsi; het geeft weer in duurzaamheids- en klimaatclubs op universiteiten, waar vrouwen een grote meerderheid vormen.

Duidelijk is dat klimaatverandering op vele manieren kruist met gender. Het imbalans adresseren vraagt om de tegenstellingen en rariteiten van toxische masculiniteit te benoemen. Voor degenen die diep om dit probleem geven, inclusief mannen, moeten we deze schadelijke normen uitdagen en ontmantelen. Door actief hypermasculiene “overcompensatie” te verwerpen, kunnen we het verhaal herschrijven en meer mannen inspireren om zich bij de strijd tegen klimaatverandering aan te sluiten.

Op die manier kunnen we een bredere en inclusievere beweging bouwen waar iedereen trots kan zijn op het streven naar een duurzame toekomst, ongeacht hun genderidentiteit. Met een heerlijk glas sojamelk in de hand natuurlijk.