Voor een halfuur was het voetbal homo

21-11-2022

Gijs Broere

‘Espero que me respeten: soy gay #felizdomingo’, de legendarische oud-keeper Iker Casillas leek voor eeuwig de voetbalwereld te veranderen toen hij 9 oktober uit de kast kwam als homo op Twitter. Direct stond Twitter in lichterlaaie: vol lof, vol twijfel of het echt was en vol haat. Er was geen plek voor homoseksualiteit in het voetbal, zo luidde de reactie van veel fans. Na nog geen half uur werd de tweet verwijderd, maar de schade was duidelijk. In het voetbal is nog altijd amper plaats voor queer-personen.  

Door: Roos Sinnige 

Sport is een van de meest onveilige plekken voor queer mensen. Zes op de tien transgender en intersekse personen gaf in een recent onderzoek van TransgenderNetwerk Nederland en het Mulier Instituut aan dat ze zich tijdens het sporten onveilig hebben gevoeld. Een kwart is gestopt bij hun vereniging toen ze uit de kast kwamen, nog een derde is overgestapt naar een individuele sport. Tachtig procent van de homo’s en lesbiennes gaf in een internationaal onderzoek van Out on the fields aan dat ze weleens zijn uitgescholden op het veld vanwege hun geaardheid. Oktober is de maand van Diversity day, Coming-out day, en de onofficiële maand van lesbiennes met dank aan de artieste Girl in Red. Het zou een feestmaand moeten zijn voor iedereen die queer is. Het werd een maand waarin queerhaat openlijk in het daglicht stond, en werd genegeerd.

‘Een grap’

Na een klein half uur had Casillas, die als voetballer drie keer de Champions League won, twee keer het EK en één keer het WK, de tweet al zelf verwijderd. Het was een grap, als reactie op de aantijgingen dat hij vreemd ging. Het had die middag in elke kleedkamer over Casillas moeten gaan, over de fout die hij maakte, en over hoe erg die is. Maar op de enkele openlijke queer voetballers en Oranje middenvelder Marten de Roon na was het stil. De media verwijderde hun stukjes, iedereen verwijderde zijn tweets. Dat dit niet mag gebeuren werd niet gezegd. Het werd juist zo snel mogelijk vergeten. Die vergetelheid werd een paar weken later juist pijnlijk duidelijk.

Regenboogband

De Koninklijke Nederlandse Voetbalbond (KNVB) vond queeracceptatie namelijk echt heel belangrijk. Zo belangrijk dat ze zelfs met heuse regenboogbanden (een witte band met een hartje met regenboogstrepen erin als achtergrond voor op je bovenarm) naar Qatar gingen. Het schijnt bijzaak te zijn dat de KNVB wel besluit dat het Nederlands Elftal naar dit land af mag reizen, waar homoseksuele Oranjefans een levenslange gevangenisstraf wacht.

In de Eredivisie wilde de KNVB dit statement ook maken, en dus gingen ook daar aanvoerders met de OneLove-band spelen. Feyenoord- en Excelsioraanvoerders Orkun Kökçü en Redouan El Yaakoubi weigerden de band vanuit geloofsovertuiging. Eerder speelde El Yaakoubi nog in regenboogshirts, maar beide spelers vonden nu dat ze geen uithangbord konden zijn van acceptatie.

Het idee dat homoseksualiteit in het algemeen moet worden afgekeurd en geen plek in de samenleving heeft – een gedachte die door veel gelovigen al lang van de hand is gewezen – werd openlijk als zoete koek geslikt. Ineens mocht geloof weer iemand anders leven bepalen.

Dit leidde dan eindelijk tot een echte discussie, al was het alleen in Nederland. Maar opnieuw was de discussie verrassend tam. Op sommige journalisten na vonden de meesten dat er wel genoeg over gezegd was.

De harde kern van Feyenoord, die de voorzitter van de Feyenoordse homovereniging de Roze Kameraden al het stadion uitgepest hebben met doodsbedreigingen, omarmde Kökçü. De roep om hem de aanvoerdersband af te nemen als straf voor zijn weigering, verstomde net zo snel als deze opdoemde. De KNVB cancelde de regenboogactie maar. Ophef creëren over de actie, en daarmee een discussie opgang brengen over de acceptatie van queer mensen in sport, was niet de bedoeling van de voetbalbond geweest.

Oranje

De koppigheid van bondscoach Louis van Gaal is de reden dat Oranje alsnog met de band in Qatar zou spelen. Ondertussen riep Frankrijk aanvoerder Lloris, de regerend kampioen, op tot ‘acceptatie van de Qatarese cultuur’ toen hij werd gevraagd naar het vermoorden van de openlijke queers in het gastland. De FIFA maakte vandaag bekend dat idee te steunen, en kwam met de aankondiging dat het alsnog dragen van de aanvoerdersband een gele kaart zou gaan opleveren. Hierom cancelde Nederland, Engeland en Wales hun initiatieven om met de band te gaan spelen. Een dag eerder mocht Qatar echter nog gewoon spelen met een aanvoerdersband met de Palestijnse vlag. Politieke statements zijn dus alleen verboden als dit het gastland niet uitkomt. De vraag of homo zijn überhaupt politiek is, is allang weggecensureerd.

Geen icoon

Voor een half uur was Casillas homo, als hij zich eindelijk had durven uit te spreken over zijn gevoelens. Als hij had kunnen beginnen aan zijn echte leven, met een belangrijke rol bij de Spaanse voetbalbond, was hij voor zijn leven een icoon geweest voor de gemeenschap. Dan had elke Champions League winst van Real Madrid met hem op doel een extra bijzonder randje gekregen. Zelfs zijn teen in de WK-Finale tegen Nederland – waarmee hij een schot van Arjen Robben wist te keren, en daarmee voorkwam dat Nederland wereldkampioen werd – was hem dan vergeven.

Als zelfs Casillas in deze voetbalwereld homo mocht zijn, dan mocht iedereen dat zijn. Dan had hij zich misschien wel tegen de LGBTQI+-haatcampagne in Qatar uitgesproken. Maar hij was geen homo, en een wereldbeker met een regenboogvlag lijkt in Qatar verder weg dan ooit.