‘Voor een gelijke behandeling heb ik een grote mond nodig’

13-02-2023

Gijs Broere

Toelichting afbeelding: Betrokkenen bij de grondwetswijziging en geïnteresseerden van de publieke tribune, waaronder Max, na het Eerste Kamerdebat. 

Op 16 januari stemde de Eerste Kamer in met een grondwetswijziging: discriminatie op basis van seksuele gerichtheid of handicap wordt nu expliciet verboden in de grondwet. DWARSer Max Gerets was aanwezig bij de stemming. We vroegen hem wat de wijziging voor hem betekent, en wat hem motiveert om zich in te zetten voor de rechten van mensen met een beperking. ‘Mensen beoordelen mij vaak eerst op mijn rolstoel.’

Door Rick Timmermans

Je was aanwezig bij de stemming over de grondwetswijziging. Hoe was dat?

‘In principe hadden we al gerekend op deze uitkomst, maar het blijft natuurlijk spannend. Zeker als een rechtse politica als Annabel Nanninga (JA21) haar stem als eerste mag uitbrengen, creëert dat wel een bepaald sfeertje. Maar toen duidelijk werd dat de wijziging genoeg stemmen had gekregen, kwamen bij iedereen wel de emoties los. Een blinde man die erbij was, stond met zijn blindengeleidenstok in de lucht te juichen.’

Was dit een ‘historische’ grondwetswijziging, zoals D66 het noemde?

‘Ja. GroenLinks, PvdA en D66 dienden het voorstel in 2010 in, maar het gesprek hierover is al bezig sinds de laatste grote grondwetsherziening in de jaren tachtig. Toen bleef discriminatie op basis van handicap nog uit de grondwet. Dan is het wel historisch te noemen als het er uiteindelijk komt.’

‘Deze wijziging is een moment van erkenning’

Kan de overheid hier praktisch ook iets mee? In Nederland mag je mensen niet bestraffen omdat ze de grondwet overtreden.

‘Het is inderdaad niet zo dat discriminatie nu zwaarder bestraft kan worden, maar het is wel een extra handvat. Discrimineren mocht al niet, maar nu mag het “extra-niet”. Het geeft een signaal af aan de Kamer om expliciet rekening te houden met discriminatie op basis van handicap of seksuele gerichtheid in nieuwe wetgeving. Daarnaast was het een moment van erkenning.’

GroenLinks omschreef de wijziging als ‘een belangrijke stap voorwaarts’ in de strijd tegen discriminatie. Heb je zelf wel eens last gehad van discriminatie?

‘Heb je even? Er zijn zoveel voorbeelden.’

 

Wanneer viel het je voor het eerst op?

‘Toen ik met iemand anders met een beperking door Rotterdam liep. Die persoon had onderbeenprothese, die je niet zag onder zijn lange broek. Het viel me op dat mensen eerst naar mij staarden, en vervolgens gingen speuren bij de andere persoon of die ook iets “mankeerde”. Dat is misschien niet direct discriminatie, maar het maakte me duidelijk dat mensen mij eerst beoordelen op mijn rolstoel, en dan pas op mijn karakter. Ondertussen denk ik: laat ze maar kijken.’

Is Nederland een toegankelijk land voor mensen met een handicap?

‘In vergelijking met andere landen is er in de basis genoeg geregeld, maar er is wel nog een hoop ruimte voor verbetering. Dat is misschien meteen een goed voorbeeld van discriminatie. Ik heb wel eens een buschauffeur meegemaakt die weigerde om de plaat uit te klappen waarmee ik met mijn rolstoel de bus in kon. Voor mij specifiek is dat nog niet een enorm probleem. Ik heb een handicap waarmee ik de bus nog wel in kom zonder rolstoel. Er zijn mensen die dermate beperkt zijn, met bijvoorbeeld een instabiele rug of een hoge dwarslaesie, voor wie dat niet zou gelden.

Om een treinreis te kunnen maken ben ik daarnaast afhankelijk van assistentie, die ik bij de NS (Nederlandse Spoorwegen) van te voren kan aanvragen. Omdat het mensenwerk is, kan er altijd iets misgaan, maar dat is gewoon erg vervelend. Assistentie komt niet altijd opdagen, en wanneer treinen uitvallen, kan ik pas een uur later opnieuw om assistentie vragen. Ook kan ik vaak niet in het verwarmde passagiersgedeelte van de trein zitten omdat daar trapjes naartoe gaan en omdat gangpaden te smal zijn: dan moet ik in het tussenstuk zitten, wat in de winter koud kan zijn.’

‘Assistentie in het OV komt niet altijd opdagen’

Merk je ook dat DWARS en GroenLinks zich inzetten voor toegankelijkheid?

‘Bij allebei valt er nog een hoop te verbeteren, maar de intentie is er wel om het goed te doen. Als er iets misgaat, bijvoorbeeld bij de rolstoeltoegankelijkheid van activiteiten, willen mensen het graag verbeteren.’

Hoe zetten ze zich er in de politiek voor in?

‘Onze Tweede Kamerfractie besteedt er veel aandacht aan. Daar is de inzet voor de grondwetswijziging een voorbeeld van. Maar ook de mailbox van Kamerlid Lisa Westerveld is bijvoorbeeld altijd bereikbaar voor input. Zij heeft met die berichten een Initiatiefnota opgezet voor een gelijke en betere behandeling van mensen met een handicap.’

Zowel binnen als buiten GroenLinks en DWARS zet je je in voor de rechten van mensen met een handicap en de rechten van lhbti-personen. Waarom?

‘Ik heb er ontzettend moeite mee dat geluk een grote rol speelt in waar je uiteindelijk terecht komt in je leven, zeker als je een beperking hebt. Om de rolstoel die ik nodig heb vergoed te krijgen, had ik echt een grote mond nodig. Dat heb ik geleerd van mijn ouders: ik moest voor mijn eigen rechten opkomen. Het mag niet zo zijn dat de rechten van mensen geschonden worden die dat niet hebben meegekregen.’

Je spreekt hier vaker over binnen zowel GroenLinks als DWARS. Ben je trots op wat je daar bereikt hebt?

‘DWARS heeft op veel gebieden een diversiteitsprobleem, maar ik heb het idee dat ik heb bijgedragen aan de toegankelijkheid van DWARS voor mensen met een (zichtbare) beperking. Zowel DWARS Landelijk als de afdelingen hebben daar echt stappen in gezet, en zijn bereid om die te blijven zetten. Dat maakt me wel trots.

 

Dit artikel is opgesteld voor het blad van de Waalse groene jongeren (écolo J – JUMP). Zij vroegen ons een stuk te schrijven over het thema ‘handicap’. Aangezien niemand in de redactie echt een expert of ervaringsdeskundige is op dat gebied, besloten we een DWARSer die opkomt voor de rechten van mensen met een beperking te interviewen over de recente grondwetswijziging: Max Gerets.