10 stereotypen in de taal die écht niet meer kunnen

De broek aan hebben: een voorbeeld van stereotypen in de taal.

Onze taal bepaalt de woorden waarin we denken en daarmee ook de woorden die we uitspreken. We zitten eraan vast voor onze onderlinge communicatie. Zo bepaalt onze taal voor een groot deel hoe onze gesprekken verlopen, hoe onze muziek klinkt en hoe onze poëzie rijmt. Als wij onze mening vormen gebruiken wij al deze impressies en werkt de taal door in onze eigen set aan opinies en waarden. Kortom: taal heeft een dikke vinger in onze cultuurpap. Dat is leuk, maar heeft ook vrij problematische gevolgen.

Een belangrijk besef is dat onze taal vijftien eeuwen oud is. Gedurende die vijftien eeuwen veranderde onze taal constant. Daardoor ziet het moderne Nederlands er heel anders uit dan toen een elfde-eeuwse monnik ‘Hebban olla vogala’ opschreef.

Maar hoezeer taal ook verandert, het bouwt altijd voort op hetgeen er al is. Het ‘Hebban olla vogala nestas bigunnan?’ van een millennium geleden lijkt stiekem nog best een beetje op ‘Hebben alle vogels nesten begonnen?’ Dit mogen we niet vergeten. Dat betekent namelijk dat woorden, en daarmee gedachten, en daarmee opinies, waarden en culturen van de afgelopen eeuwen zich in onze taal schuil kunnen houden.

“De dominantie van de witte man heeft voetafdrukken achtergelaten in onze taal.”

Een voorbeeld daarvan is ‘het beste jongetje van de klas’. Deze uitdrukking gebruiken we wanneer iets of iemand zich als beste presenteert op een bepaald vlak. Los van het overbrengen van die boodschap, doet deze uitdrukking nog iets anders. Horen we dit keer op keer, dan gaan we het normaal vinden dat de beste van de klas een jongetje is. En dus niet een meisje.

Kijk je wat verder, dan zie je al gauw dat de dominantie van de witte man de afgelopen vijftien eeuwen culturele voetafdrukken heeft achtergelaten in onze taal. Via deze taal halen we er voortdurend normen en waarden bij, die we liever achter ons zouden laten. Denken we in deze taal, laten we de taal op ons inwerken, dan laten we witte patriarchische waarden van de afgelopen eeuwen medebepalen hoe we naar de wereld kijken.

Willen we dat? Of willen we deze taal en zo ouderwetse waarden achter ons laten? Als je een bepaalde cultuur en bijhorende normen en waarden nastreeft, kun je die maar beter reflecteren in je woorden. Gebruik onderstaand lijstje met stereotyperende taal als een startpunt. Wil je voorkomen dat stereotypen uit het verleden terugkeren? Vermijd dan deze taal. Tot we ook deze taal niet meer gebruiken, zijn we er nog niet.

10 voorbeelden van stereotypen in de taal

  • Het beste jongetje van de klas
  • [werkwoord] als een vent/man/meisje/wijf/vrouw
  • Het is wel duidelijk wie de broek aan heeft
  • Oost-Indisch doof
  • Je mannetje staan
  • Dat is zo gay
  • Een hele grote jongen (over een succesvol bedrijf bijvoorbeeld)
  • Hysterisch
  • Een man of tien
  • Bitch fight

Ken jij meer voorbeelden? Laat het ons weten op Facebook!

Dit artikel is deel van de OverDWARS themaserie over Cultuur.

lees ook

LVolg ons op facebook

L