Dwarse Delicatessen: Veganistische pannenkoeken

02-01-2017

Gijs Broere

In deze rubriek vind je recepten die passen bij ons GroenLinkse gedachtegoed: gerechten die vegetarisch / veganistisch / biologisch zijn, en uiteraard het liefst binnen een jongerenbudget. Kersvers DWARSer Eddo van den Boom is sinds zes maanden veganist, en doet hier graag een boekje over open. Wist je bijvoorbeeld dat pannenkoeken heel simpel veganistisch kunnen worden gemaakt?

door Eddo van den Boom

Vlees eten is een keuze! Het is niet zo dat vegetariërs en veganisten de enigen zijn die keuzes maken over wat ze eten. Wie “gewoon” vlees eet maakt ook een keuze. En die keuze is, in mijn ogen, heel onverstandig en wreed. Ook als je alleen biologisch vlees eet. Waarom? De dieren hebben dan toch een gelukkig leven gehad? Ten eerste, weet je dat wel zeker? Waar komt het dier dat je opeet precies vandaan? En let je hier altijd op? Er is nog steeds heel veel vlees dat uit de bio-industrie komt. Ten tweede, als mensen “een gelukkig leven hebben gehad”, maakt dat het dan minder wreed om ze te vermoorden? Om ze datgene af te pakken wat hen het meest dierbaar is: hun leven?

Misschien vind je het bizar dat ik het slachten van dieren vergelijk met het vermoorden van mensen. Maar wat is nou eigenlijk het verschil? Als je een hond als huisdier hebt, hoe zou je het dan vinden als iemand je hond slacht, en vervolgens opeet, omdat het vlees zo lekker is? En hoe zou je hond het zelf vinden? Ik denk dat je zou zeggen dat het een wrede, gewelddadige, onnodige actie is en dat je hond recht heeft om niet gedood te worden en om vrij te zijn. En dat is dus precies waarom ik denk dat we moeten stoppen met vlees eten. Het opsluiten, uitbuiten en doden van andere levende wezens die het verschil weten tussen pijn en blijdschap, tussen vrijheid en gevangenschap, en tussen leven en dood (of het nou mensen, honden of koeien zijn) is in mijn ogen nooit te rechtvaardigen.

“Wat als iemand je hond slacht en opeet, omdat het vlees zo lekker is?”

Waarom eet ik ook geen andere dierlijke producten? Neem bijvoorbeeld koeienmelk. Veel mensen zijn zich er niet van bewust dat koeien, net als alle andere vrouwelijke zoogdieren, een jong moeten hebben om melk te kunnen geven. Om een koe zwanger te maken, wordt ze kunstmatig geïnsemineerd. Na de bevalling is de vreugde bij de moeder van korte duur, want na een dag wordt het kalfje bij haar weggehaald, omdat wij de moedermelk willen hebben. Dit proces wordt meerdere keren herhaald, de koe wordt constant zwanger gehouden. Als de koe niet meer genoeg melk geeft of ziek wordt, dan wordt ze naar het slachthuis gestuurd, omdat het economisch gezien niet meer rendabel is om haar in leven te houden. Daar wordt ze aan haar achterpoten opgehangen en wordt haar keel doorgesneden. Dit hele proces is niet anders voor biologische melk. Als je dit weet, en je ervan bewust bent, kan je volgens mij niet anders dan stoppen met het consumeren van zuivel.

Tot nu toe heb ik het alleen nog maar gehad over het ethische argument voor veganisme. Maar er zijn zoveel meer redenen om veganist te worden! Het is bijvoorbeeld veel beter voor het milieu. Veeteelt is ongelofelijk inefficiënt: er is heel veel grond nodig om gewassen te verbouwen die we aan de dieren voeren (dus tropisch regenwoud dat gekapt moet worden), de industrie gebruikt heel veel water, stoot heel veel broeikasgassen uit, en produceert heel veel mest. Het is veel duurzamer om direct te eten wat de aarde ons geeft, in plaats van dit aan dieren te geven en vervolgens de dieren op te eten. Bovendien is de productie van ‘diervriendelijk’ vlees (een oxymoron) nog slechter voor het milieu dan vlees uit de bio-industire. En ik zeg niet dat je het milieu op heel veel andere manieren kan verbeteren, en dat veganisme alles oplost. Maar het maakt wel een groot verschil.

Dan is er ook nog het gezondheidsargument. Laat ik eerst zeggen dat je als veganist nog niet per definitie een gezond dieet hebt. Chips en cola zijn bijvoorbeeld allebei veganistisch. Wat wel heel gezond is, is een gevarieerd veganistisch dieet zonder bewerkt voedsel en met genoeg calorieën, oftewel een ‘whole food, plant based diet’. Er is in mijn ogen veel te weinig aandacht voor het verband tussen voeding en gezondheid. Laten we eens gaan kijken naar de oorzaken van onze gezondheidsproblemen, namelijk wat we met zijn allen elke dag in ons lichaam stoppen, in plaats van de gevolgen van onze ongezonde levensstijl blijven bestrijden met dure pillen en operaties. De zorgkosten moeten omlaag, en de enige manier om dat voor elkaar te krijgen is door allemaal gezonder te gaan leven! Meer voorlichting over gezonde voeding en meer aandacht hiervoor in het onderwijs vind ik daarom heel belangrijk.

Tips voor aanstormende veganisten
En veganisme hoeft helemaal niet heel beperkend te zijn! Er is zoveel wat je wel kan eten. Natuurlijk, je moet er aan wennen en het is niet altijd even makkelijk in de huidige maatschappij (bijvoorbeeld als je uit eten gaat of met een groep mensen eet). Maar er gaat echt een wereld voor je open, geloof me. Om maar eens een voorbeeld te noemen, je hoeft melk helemaal niet op te geven! Denk aan sojamelk, rijstmelk, amandelmelk, havermelk, hennepmelk, cashewmelk en hazelnootmelk. Zo is er voor bijna alles wel een veganistisch alternatief. Kaas, worst, roomijs, hamburgers, noem het op en je kan er een plantaardige variant van kopen. Bijvoorbeeld in de winkel Vegabond in Amsterdam.

“Voor bijna alles is wel een veganistisch alternatief”

Mocht je geïnteresseerd zijn in dit onderwerp en je willen verdiepen, dan zijn er een paar documentaires en filmpjes die ik je kan aanraden. Voor het ethische aspect: de speech van Gary Yourofsky waarmee het voor mijzelf allemaal is begonnen en ook “The Secret Reason We Eat Meat” van Melanie Joy over carnisme (het onzichtbare geloofsysteem dat mensen conditioneert om sommige dieren wel te eten en andere niet). Voor de mileuaspecten de documentaire “Cowspiracy”, waarin wordt onderzocht waarom er zoveel aandacht is voor bijvoorbeeld kolencentrales en zo weinig aandacht voor veeteelt. En voor de gezondheidsaspecten de documentaire “Forks Over Knives”. Verder is “Eat & Run” een geweldig en inspirerend boek, geschreven door de zeer succesvolle veganistische ultramarathonrenner Scott Jurek, over zijn eigen leven.

Recept voor veganistische pannenkoeken
Het zal je verbazen hoe makkelijk het is om pannenkoeken te maken zonder dierlijke melk en eieren. Ik heb het al twee keer geprobeerd (ik ben pas bijna 6 maanden veganist) en beide keren was het een groot succes! Dit recept komt uit het kookboek The Homemade Vegan Pantry.

• 500g bloem
• 5 eetlepels gemalen lijnzaad (dit is het geheim!)
• 3 eetlepels suiker
• 2 eetlepels bakpoeder
• ½ teelepel zeezout

Als je heel lijnzaad hebt, gebruik dan bijvoorbeeld een elektrische koffiemolen om de zaadjes te malen. Meng alle ingrediënten goed door elkaar in een grote kom. Voeg plantaardige ongezoete melk (bijvoorbeeld sojamelk) toe, totdat het beslag de gewenste dikte heeft. Doe wat olie in een koekenpan, en bak de pannenkoeken zoals je normaal pannenkoeken bakt. Als je te veel meel hebt, is het geen probleem, want dan bewaar je het gewoon voor de volgende keer dat je pannenkoeken gaat eten.