De BBB is géén schaap in wolfskleren

03-04-2023

Gijs Broere

Een reactie op Pascal Snijders – Links kan de macht van de VVD BBBreken

Vorige week publiceerde Pascal Snijders op de website van de Jonge Socialisten een opiniestuk waarin hij stelt dat de macht van de VVD gebroken kan worden, als PvdA en GroenLinks de BoerBurgerBeweging gaan beschouwen als bondgenoot tegen het liberale machtsblok. Een interessante gedachte, en helemaal niet per se onlogisch. Ik heb er wel wat gedachten over.

Door Jens Bosman

Samenwerking opzoeken met een partij leidt altijd tot fundamentele vraagstukken: welke principes hebben wij, welke principes hebben zij? Dat is breder dan individuele standpunten, zoals het willen van meer sociale woningbouw of het sluiten van Lelystad Airport. Het gaat over de manier waarop we naar de inrichting van de samenleving kijken, en hoe we de toekomst van Nederland voor ons zien. Het is inderdaad waar dat GroenLinks/PvdA en BBB hier raakvlakken op hebben: beide ‘blokken’ zetten in op het verdichten van de kloof tussen Randstad en platteland, en vinden goede voorzieningen die voor iedereen bereikbaar zijn belangrijk. Toch zijn er enkele bezwaren op wat principiëlere gronden.

Principieel andere keuzes

Als we de discussie over de toekomst van Nederland moeten samenvatten, dan gaat die over ruimte. We hebben in Nederland erg weinig oppervlakte, en erg veel wensen. Dat betekent dat er fundamentele keuzes gemaakt moeten worden over het gebruik van die ruimte. Wat mij betreft maken PvdA en GroenLinks daarin principieel andere keuzes dan BBB: we kiezen niet voor de ruimte blijven geven aan de intensieve veehouderij, maar kiezen voor een gezonder natuurlandschap. We kiezen voor een schoon buitengebied met goede publieke voorzieningen, maar niet voor grasfalt (de term die D66-Kamerlid Tjeerd de Groot gebruikte voor weilanden met weinig biodiversiteit) en woningbouw ten koste van natuurgebieden.

Daarbij is de BBB een partij die op de progressief-conservatieve as wel principieel andere keuzes maakt dan GroenLinks en de PvdA. Zo stemde de BBB voor het plan voor een (illegale) acute asielstop. Caroline van der Plas toonde zich bovendien vatbaar voor transfobe argumentatie over de Transgenderwet, door mee te gaan in het idee dat ’mannen straks kleedkamers in kunnen lopen en aan kunnen tonen dat ze vrouw zijn’. Snijders schuift dit wel erg makkelijk aan de kant als ‘cultuurstrijd aan de overkant van de plas’. Dat deze cultuurstrijd in Nederland helaas ook steeds verder oplaait, en dat rechten voor LHBTI’ers worden weggezet als ‘woke’, is al aan de orde van de dag.

Ten derde is de BBB een partij die, als het erop aankomt, niet ten goede komt aan de welvaartsverdeling in Nederland. Een partij die erop uit is om de status quo te verdedigen – want dat is het, een partij ontstaan uit angst voor verandering – is een partij die als vehikel fungeert voor het grote geld in de agro-industrie (en zelfs mede is opgericht door agrolobby-organisaties als ReMarkAble). Nee, van de BBB wordt Nederland niet eerlijker. Het is een partij die vindt dat dingen ‘normaal’ moeten blijven. Ik vind niet dat dingen ’normaal’ moeten blijven. Ik vind dat dingen in Nederland fundamenteel moeten veranderen – onze omgang met natuur, met dieren in de bioindustrie, de verdeling van welvaart, en welke belangen de overheid vertegenwoordigt.

Écht de macht van de VVD breken

Is samenwerking met de BBB dan principieel onmogelijk? Nee. De verkiezingsuitslag betekent dat samenwerking zelfs onvermijdelijk is. De raakvlakken die Snijders benoemt in zijn artikel zullen ook zeker terugkomen in enkele provinciale coalitieakkoorden, en misschien hier en daar ook wel leiden tot betere publieke voorzieningen in plattelandsgebieden. Snijders benoemt terecht dat de BBB een partij is die meer op het ‘reguliere’ politieke spectrum zit dan FvD of PVV, en dat samenwerking dus meer mogelijk is. Daar heb ik ook geen fundamenteel bezwaar tegen. Maar de stelling dat de BBB de juiste trein is om op te springen om de macht van de VVD te breken, stoot mij tegen de borst.

Willen we de macht van de VVD namelijk breken, dan is het heel tegenstrijdig om daarvoor gebruik te maken van een partij die een boerencombo van VVD en CDA is. Het klopt dat er een uitstekende voedingsbodem is in Nederland om de macht van de VVD te breken, en dat de verkiezingsuitslag laat zien dat er een dringende behoefte is aan verandering. Dat betekent vooral dat er een gigantische mogelijkheid ligt voor GroenLinks en de PvdA. Iedereen wil een betrouwbaardere overheid, die eerlijk communiceert, duidelijke keuzes maakt en niet vijandig tegenover de burger staat. Dat is een verhaal dat bij uitstek door links verteld moet worden.

De BBB is géén schaap in wolfskleren – een ruwe bolster met een zachte pit – maar slechts de uitkomst van jarenlange ontevredenheid over het handelen van de overheid die samenkomt in de verkeerde partij op het juiste moment. Ja, samenwerking is nodig om de macht van de VVD te breken. Nee, we gaan dat niet doen met de partij die deze ontevredenheidsstem nu heeft gekregen. Hun keuzes zijn fundamenteel anders dan de onze. We zullen simpelweg de juiste partijen op het juiste moment moeten zijn.