Het debat over Israël en Palestina is aan vernieuwing toe. Dit merk ik allereerst aan mezelf, wanneer ik het liefst van onderwerp verander wanneer iemand een discussie probeert te starten over ‘het conflict’. Nog meer dan dat wordt de noodzaak van een andere toon in het debat mij duidelijk nu ik voor twee maanden in Palestina woon. De situatie waarin het Palestijnse volk zich bevindt is niet verbeterd, maar verslechterd. Het discrimineren van Palestijnen in en buiten Israël gaat door, Netanyahu blijft toestemming geven voor het bouwen van nederzettingen en er is elk moment kans op een nieuwe intifada waarbij onschuldige slachtoffers zullen vallen.

Veel mensen, veel meningen
Zoveel mensen als er zijn, zoveel meningen over deze onderwerpen bestaan. Ook al geloof ik er heilig in dat deze meningen uit de beste intenties voortkomen, ze lijken vrij weinig met de realiteit te maken te hebben. Op politiek vlak trekt Israël zich niets aan van de internationale publieke opinie en het vredesproces is dan ook volledig gestagneerd. Dat stemt moedeloos, en maakt dat ik – en anderen met mij – soms liever de discussie ontwijk. Toch is ook dat niet de oplossing. Waar het bespreken van het conflict voor mij soms een vermoeiende bezigheid kan zijn, is het voor Palestijnen – en daarmee ook voor Israëli’s – bittere noodzaak gezien de situatie waarin zij zitten.

Ongelijkheid en onrechtvaardigheid
Ook al lijkt er op het eerste gezicht alsof Palestijnen hier kunnen leven zoals wij kunnen leven, al snel blijkt dat over veel bezigheden een grote donkere schaduw hangt. Immers, men leeft onder bezetting. Dat betekent: niet kunnen gaan en staan waar je wilt – wat vaak erg schrijnende situaties oplevert – en de noodzaak voortdurend op je hoede te zijn. Ook in de Westbank zijn er overal Israëlische soldaten gestationeerd die door hun uniformen en hun geweren duidelijk maken wie er de baas is. In de Arabische cultuur, die ook wel wordt aangeduid als een macho-cultuur, kun je je voorstellen wat voor gevoelens dat oplevert. Op allerlei, subtiele en minder subtiele, manieren wordt ongelijkheid en onrechtvaardigheid in stand gehouden. Zo zijn er nog steeds tienduizenden Palestijnse vluchtelingen die erop wachten terug te mogen naar huizen, die zelfs de sleutels van hun huizen nog hebben. Zij zullen geen toestemming krijgen om terug te gaan, aangezien dit de Joodse meerderheid in de staat Israël in gevaar zou kunnen brengen.

Denk ook aan de checkpoints waar Palestijnen urenlang in de rij moeten staan om naar werk te gaan. Aangezien ik in Beit Yalla woon en werk in Jeruzalem maak ik elke dag mee wat een slepend proces dit is, en hoe vervreemdend het voelt om gecontroleerd te worden door een volledig bewapende soldaat. En dan zit ik zelfs in de ‘’zogeheten VIP-bus’’; de alledaagse Palestijnen moeten lopend door de checkpoints. Gelukkig zijn er veel mensen die proberen te leven zonder dat zij al te veel door gevoelens van woede en haat beheerst worden. Daarvoor moet je alleen wel erg sterk in je schoenen staan.

Vernieuwing
Het debat is aan vernieuwing toe. Aangezien dit een conflict is dat zo sterk verweven is met onze eigen (kolonialistische) geschiedenis is het een zaak die ook ons aangaat. Volgens mij komen we er niet zonder een zekere mate van radicaliteit in het debat. Ook al heb ik veel liefde voor de Hebreeuwse taal en geloof ik dat Israël op veel vlakken, bijvoorbeeld op cultureel en academisch gebied, een fantastisch land is: dit betekent niet dat zij kan doen en laten wat ze wil. Een Arabisch gezegde luidt: “Your friend is the one who tells you the truth, not the one who supports you when you’re being foolish”.

Het is tijd dat de internationale gemeenschap met scherpe maatregelen het apartheidsregime van Israël durft te veroordelen, zonder dat zij wordt uitgemaakt voor Israël-hater of antisemiet. Ook is het tijd dat het vredeskamp niet blijft hangen in een twee-staten oplossing. Het leidt de aandacht af van waar het werkelijk om gaat, namelijk het kolonialistische karakter van de staat en de onvermijdelijke discriminatie die het concept van een Joodse staat met zich meebrengt. Welke toon het debat dan wel zou moeten hebben en waar we dan wel onze pijlen op zouden moeten richten, daar zal het volgende deel van dit drieluik uit Palestina over gaan.