Hoe staat het met de vrouw in Nederland? En wat kunnen we eraan doen om de gendergelijkheid te verbeteren? Fleur vraagt het Djamila Schans en Longina Jakubowska. Schans werkt als senior onderzoekster naar migratie en asiel op het Ministerie van Justitie en krijgt vaak te maken met genderproblematiek. Jakubowska is onder andere docent ‘Gender and Sexuality’ aan het University College Utrecht. Ze spreken over emancipatie.

In Nederland heerst veelal het idee dat gendergelijkheid bereikt is. Oneens, vinden Djamila Schans en Longina Jakubowska. De statistieken laten zien dat 61% van de vrouwen werkt, tegenover 74% van de mannen. Op zich is dat geen slechte verhouding, maar 80% van deze vrouwen werkt parttime, tegenover 25% van de mannen; een uitzonderlijk hoog aantal vergeleken met bijvoorbeeld 35% in Duitsland en 25% in Frankrijk.

“In Scandinavië krijgen zowel mannen als vrouwen een jaar zwangerschapsverlof.”

Maar is dit dan niet wat Nederlandse vrouwen willen? Is het niet hun eigen keuze om minder te werken, bijvoorbeeld om meer tijd door te brengen met hun kinderen? Misschien, maar dit is zeker niet het hele verhaal. Volgens Djamila Schans heeft het huidige socialezekerheidsstelsel nog altijd patriarchale trekjes. Zo krijgen vrouwen nog altijd vier maanden betaald ouderschapsverlof, terwijl mannen maar twee dagen krijgen. In Scandinavië daarentegen krijgen zowel mannen als vrouwen een jaar verlof, wat bewijst dat het wel mogelijk is.

Ook het schoolsysteem is allesbehalve verenigbaar met een gezin waarin beide ouders fulltime werken, en buitenschoolse opvang schiet nog altijd tekort. Niet alleen qua kosten, maar vooral de kwaliteit is problematisch. Terwijl de kinderopvang in Scandinavië geprofessionaliseerd is, lijkt in Nederland het idee te leven dat je als vrouw (want het zijn vrijwel altijd vrouwen die in de kinderopvang werken!) geen onderwijs nodig hebt om voor kinderen te zorgen.

“Voor de kinderen zorgen, het huishouden, vrijwilligerswerk voor de school; vrouwen zouden daarvoor gewoon betaald moeten krijgen.”

Maar waarom willen we eigenlijk alle vrouwen zo graag fulltime aan het werk hebben? Longina Jakubowska en Djamila Schans suggereren dat dit niet per se het streven hoeft te zijn. Ze vindt dat het extra werk dat vrouwen doen in ieder geval gewaardeerd moet worden. En dat het ook als werk beschouwd wordt. Voor dit extra werk dat vrouwen – ook vrouwen die fulltime werken – vaak leveren ten opzichte van mannen – voor de kinderen zorgen, het huishouden, vrijwilligerswerk voor de school – zouden ze dus gewoon betaald moeten krijgen.

Maar waar moeten we ons nou het eerst op richten, als we de genderongelijkheid willen verkleinen? Volgens Jakubowska moeten we eerst met de lonen aan de slag. In Nederland krijgen vrouwen nog steeds maar zo’n 80-85% betaald ten opzichte van mannen, en dat voor dezelfde baan met dezelfde ervaring. Hoewel dit ook culturele wortels heeft, is het toch belangrijk dat ook de politiek hiermee aan de slag gaat. Het is namelijk ronduit discriminerend, en over een hele carrière gemeten telt het behoorlijk op.

“Nu bestaat ‘pappadag’ veelal uit de leuke klusjes, maar er moet ook wel eens een toilet geschrobd worden.”

Schans stelt voor dat we juist het onderwijs en het zorgsysteem professionaliseren, om de druk op vrouwen – van wie naast hun werk en de zorg voor de kinderen en het huishouden ook verwacht wordt dat ze zich voor de school inzetten – te verminderen. Het Nederlandse schoolsysteem is namelijk merkwaardig afhankelijk van vrijwilligerswerk van – voornamelijk – moeders. Zo heb je luizenmoeders en voorleesmoeders, en zelf vertelt Schans dat ze in de vakanties speelgoed mee naar huis krijgt, ‘om schoon te maken’. Daarnaast is het dus belangrijk dat we een eerlijkere verdeling krijgen van de taken tussen mannen en vrouwen. Nu bestaat ‘pappadag’ veelal uit de leuke klusjes, maar er moet ook wel eens een toilet geschrobd worden.

Kortom, er is nog heel wat werk aan de winkel voor de Nederlandse politiek. Maar ook in het alledaagse leven moeten we hard aan de slag. “We moeten onze mannen emanciperen!” stelt Jakubowska voor. De vrouwenemancipatie heeft al grote afstanden afgelegd – het is nu tijd voor de mannen.

Dit artikel is onderdeel van een themaweek (6 maart – 14 maart).
Tijdens deze week plaatst OverDWARS dagelijks een stuk rondom het thema: de vrouw.