Afgelopen woensdag kondigde Ajit Pai, voorzitter van de Federal Communications Commission (FCC), aan dat de instelling Obama’s wetten betreffende Net Neutrality terug zal draaien. Ook al geldt deze beslissing alleen in de Verenigde Staten, is het toch belangrijk om te begrijpen wat er aan de hand is.

Wat is Net Neutrality?
Net Neutrality, in het Nederlands ‘netneutraliteit’ is een enigszins saaie, misschien verwarrende term. Wat het echter inhoudt is van groot belang. In de afgelopen jaren is er een belangrijke afspraak gemaakt: het internet is van iedereen. Volgens deze afspraak mag je elke (legale) website die je maar wilt bezoeken, zonder restricties. Internetgebruikers betalen via hun provider (in Nederland bijvoorbeeld KPN of Ziggo) om ongelimiteerd het internet te bezoeken.

Zie het als een pretpark: je betaalt geld voor een ticket en mag vervolgens in alle attracties die jij maar wilt. Als je de hele dag alleen maar in de botsauto’s zit betaal je net zoveel als iemand die alle attracties bezoekt.

“Iedereen mag lekker zijn gang gaan op het internet”

In de afspraak staat ook dat een provider niet een bepaalde website of dienst mag voortrekken, of andere websites juist langzamer laten zijn. Stel bijvoorbeeld dat je als Ziggo-klant naar de website van KPN gaat, dan moet dit net zo snel gebeuren als wanneer je naar Ziggo’s eigen website gaat. Dit onderschrijft nogmaals dat het internet een open medium is: iedereen mag lekker z’n gang gaan, zonder dat een provider daarmee rommelt.

Wat als netneutraliteit afgeschaft wordt?
Nu kan je je afvragen: “Oké, maar wat gaat er nu in de Verenigde Staten gebeuren?” In feite komt het erop neer dat het internet geprivatiseerd wordt. Providers mogen gaan bepalen welk deel van het internet ze hun klanten aanbieden. Stel bijvoorbeeld dat de Amerikaanse provider Verizon een deal maakt met de zoekmachine Bing, dan kan het bedrijf haar klanten méér laten betalen om Google te gebruiken, Google langzamer laten werken of Google zelfs helemaal blokkeren. Om de pretparkmetafoor nog even aan te halen: als degene bij wie jij jouw ticket koopt niet wil dat jij in het reuzenrad gaat, kan het zijn dat je expres in een langere rij wordt gezet of zelfs helemaal niet in het reuzenrad mag. Niet echt een open medium meer, dus.

De afschaffing van netneutraliteit kan ook kleine bedrijven zeer benadelen. Zij kunnen het zich namelijk niet veroorloven om providers groot geld te betalen om in een bepaald pakket te zitten. Deze bedrijven zullen niet gebruikt kunnen worden door de consument, of de consument zal zelf veel geld neer moeten leggen om gebruik te mogen maken van een website of dienst.

Een voorbeeld van een land waar de gevolgen van het niet hebben van netneutraliteit al te zien zijn is Portugal. Daar kom je, als je je bij provider MEO aansluit, op de onderstaande pagina terecht. Zoals je ziet betaal je veel meer als internetgebruiker die op Whatsapp, Youtube en Spotify zit dan iemand die zich op Facebook, Twitter en Snapchat bevindt.

Voorbeeld van de Portugese internetprovider MEO, waar je betaalt voor internet afhankelijk van de diensten die je gebruikt.

Voorstanders van de afschaffing van netneutraliteit geven vaak het argument dat het de open markt bevordert. De providers zouden met elkaar moeten strijden om de best mogelijke service te leveren. Echter, in de Verenigde Staten heeft 30% van de bevolking niet eens een keuze: er is slechts 1 provider beschikbaar in hun regio. Zij vallen ten prooi aan de deals die hun provider sluit met internetdiensten. Daarnaast blijkt dat providers vaak als drugskartels onderling regio’s verdelen om grote overlap te voorkomen, om zo maximaal te kunnen profiteren.

De voorzitter van de FCC, Ajit Pai, zegt daarnaast dat hij denkt dat providers hun klanten niet uit zullen buiten en niet zullen rommelen met de internetsnelheid van hun klanten. Vrij naïef, en misschien zelfs opzettelijk misleidend, want de geschiedenis leert dat dit al gebeurde. Zo bleek dat de provider Verizon sjoemelde met bepaalde websites, en ook concurrent Comcast heeft dit in het verleden gedaan. In beide gevallen bleken de providers banden te hebben met websites die concurreerde met de expres trager gemaakte websites. Zowel Verizon als Comcast werd voor de rechter gesleept. Dit alles leidde ertoe dat Barack Obama twee jaar geleden extra strenge wetten opstelde, die dit soort zaken in de toekomst zouden verbieden.

En nu?
Hoewel de FCC aangekondigd heeft Obama’s regels af te schaffen, is de strijd nog in volle gang. Veel Amerikanen zijn tegen de afschaffing van netneutraliteit, en ze krijgen hierbij steun van grote bedrijven. Zo zijn Google en Facebook, twee van de meest gebruikte websites op de wereld, tegen de afschaffing van netneutraliteit. Amerikaanse burgers worden via fora als Reddit opgeroepen om zich uit te spreken tegen de beslissing van de FCC, door het Congres te bellen en te e-mailen.

Als buitenstaanders kunnen wij er zelf weinig aan doen. De enige manier waarop wij als Nederlanders een steentje kunnen bijdragen aan de strijd vóór netneutraliteit is ervoor zorgen dat zoveel Amerikanen in actie komen.

Maar… hoe zit het in Nederland dan?
In Nederland wordt netneutraliteit beschermd door strenge wetten van zowel de Europese Unie als Nederland zelf. Toch deed zich kort geleden een apart voorval voor, wat relatief weinig aandacht kreeg. In 2016 kondigde T-Mobile Nederland de dienst ‘Datavrije Muziek’ aan. Deze dienst zorgt ervoor dat een klant, ook al is het datalimiet bereikt, toch naar diensten als Spotify mag luisteren.

De Nederlandse Autoriteit Consument en Markt (ACM) vond dat dit tegen de Nederlandse wetten inging. Daar staat immers dat zogeheten ‘Zero-rating’, waarbij niet betaald hoeft te worden voor het gebruik van bepaalde diensten, niet mag. De ACM wilde T-Mobile een boete opleggen van €50.000 per dag dat de dienst wel aangeboden werd, maar T-Mobile stapte naar de rechter. Uiteindelijk werd bepaald dat de Europese wetgeving omtrent netneutraliteit belangrijker is dan de Nederlandse equivalent, en dat T-Mobile’s dienst deze wetten niet overschreed.

“Hoe neutraal is ons internet nu?”

De zaak lijkt misschien triviaal (er was immers besloten dat het legaal was, toch?), maar het kan in de toekomst de wetten omtrent netneutraliteit vrij ver oprekken. Zoals belangenorganisatie Bits of Freedom uitlegt, mag T-Mobile namelijk zelf bepalen welke muziekdiensten aan hun eisen voldoen en in het pakket mogen worden opgenomen. Is dat wel helemaal neutraal te noemen? Hoe dit in de toekomst uitpakt, en of andere bedrijven ook de randen van de wetten rondom netneutraliteit blijven opzoeken, valt nog te bezien.

Toch is een situatie als die in de Verenigde Staten nog ver weg. Het is nog steeds niet toegestaan voor bedrijven om bepaalde websites sneller of langzamer te laten zijn dan concurrerende websites. Ook de Portugese pakketten, waarbij je voor elke interesse die je hebt apart moet betalen, zijn voorlopig nog lang niet in Nederland, en zullen er hopelijk nooit komen. Want of je nou wilt Facebooken, Netflixen of naar kattenfilmpjes wilt zoeken, het internet is van iedereen en daar mag geen provider zich mee bemoeien.

Mocht je meer willen weten over Net Neutrality en de situatie in Amerika, kijk dan de video’s van de show Last Week Tonight.