De Griekse flirt met de Russen: tegen het zere been van papa en mama in Brussel

20-06-2015

Gijs Broere

Het is geen verrassing voor hen die het nieuws volgen: het gaat niet goed met Griekenland. Dat is een understatement, want het gaat echt slecht met Griekenland. Crisis hier, crisis daar. Bezuinigingen. De dreiging dat ze de eurozone moeten verlaten. Faillissement. De dreiging dat ze de Europese Unie uit gezet worden (of zelf er uit stappen…). Nee, het loopt allemaal niet op rolletjes in Griekenland.

Door Bart van Welzenis

De Griekse minister-president Tsipras moet gedacht hebben: als Merkel ons steeds dwars blijft zitten, dan zoek ik mijn oplossingen toch bij Rusland? De spanningen tussen de EU en Rusland kregen nieuwe elan, met een EU-land dat openlijk flirt met Vladimir Poetin. Hoe erg is het eigenlijk dat Griekenland zo met Rusland flirt? Volgens mij niet zo heel erg, maar daar denkt de EU anders over. Logisch, maar lieve Europese Unie, laat Griekenland toch gaan. Dat is voor de Grieken beter. Misschien ook wel voor de gehele EU.

Het prestigeproject dat wij kennen als de Europese Unie blijkt hard tegen de eigen grenzen aan te lopen. Na een lange aanloop was die gevreesde crisis er dan eindelijk. Landen als Portugal, Spanje, Italië bleken opeens zorgenkindjes. Natuurlijk niet te vergeten hadden we ook net een grote hoeveelheid zorgenkindjes tot het project toegelaten. Het zorgenkindje Polen bleek papa en mama snel te groot en proefde het eigen economische succes, maar de rest van de Oost-Europese landen bleven zorgenkindjes.

“Waaraan lijden de Grieken? Dat hoefden papa en mama in Brussel niet te weten.”

Daar ergens in de zuidoostelijke Europese achterlanden bungelde ook nog Griekenland, dat een eigen bohème leven leidde. Eigenlijk door heel Europa vergeten. Tot het moment dat Griekenland in Brussel aanklopte met de mededeling dat al het geld verbrast was. Waaraan? Dat hoefden papa en mama in Brussel niet te weten, maar laten we het houden op royale giften aan de gepensioneerden in de samenleving. Ik chargeer nu enorm natuurlijk. Het is veel minder zwart-wit dan ik het nu schets. Voor de metafoor leuk wellicht, maar daarmee probeer ik wel de pijnlijke plek aan te drukken. Druk ik daarop, dan voelt Griekenland pijn; want het wordt nu opeens geduwd in het beklaagdenhoekje met grote en heftige bezuinigingen vanuit Brussel. Ze moeten wel, anders geven de andere lidstaten geen geld meer voor het aflossen van de absurd hoge leningen.

Gelijke monniken, gelijke kappen? Wat mij betreft niet. De pijnlijke plek waar ik op druk is ook voelbaar in de Europese Unie. Zij willen kosten wat kost Griekenland erbij houden voor de eigen politieke stabiliteit, maar met de bezuinigingen maken ze zich niet geliefd bij de Griekse bevolking, die nu dagelijkse (en structurele) armoede voor lief moet nemen. Had de rest van de Europese Unie niet eerder kunnen zien dat de Griekse schijnconstructie op instorten stond? Jawel, maar dan hadden ze ook hun eigen economische schijnconstructies van de bankiers moeten redden. ‘Heel de EU failliet’ zou geen aantrekkelijk eind voor het prestigeproject zijn geweest.

“Na jaren ineens vastgebonden; verplicht weer thuiswonend. Ik zou ook gaan rebelleren.”

Het bohème Griekenland zag zichzelf opeens vastgebonden aan Europese schichtigheid en angst dat de hele EU meegezogen zou worden in dit debacle. Niet om het een of ander, maar wat doen tieners die niet veel van hun ouders mogen? Precies, die gaan stiekem doen, of ze kiezen openlijk een ander pad dan dat van hun ouders. Het is niet anders voor Griekenland. Na jaren vrijheid opeens vastgebonden; verplicht weer thuiswonend. Ik zou ook gaan rebelleren. Griekenland is dus op zoek gegaan naar een suikeroom. Deze suikeroom waar Griekenland mee flirt is Rusland. Papa en mama in Brussel zijn teleurgesteld, boos misschien zelfs. We hebben je toch al zo vaak gezegd dat Rusland niet te vertrouwen is? Rusland is eerder een pooier dan een suikeroom. Wil je dan echt de Russische hoer worden? Harde woorden kreeg Griekenland op haar bordje. Stel ik mij zo voor, want dit staat natuurlijk – gelukkig – niet in de officiële papieren van de Europese Unie.

Wat er ook niet in staat, maar wat ik mij zo indenk, is dat Griekenland waarschijnlijk de grote vinger opsteekt naar Brussel. Nu is ouderlijke liefde onvoorwaardelijk, maar zeker tante Merkel begint het rebelse gedrag van Griekenland nogal irritant te vinden, om het zacht uit te drukken. Griekenland heeft een sterkere onderhandelingspositie gekregen, want telkens als ze iets willen wat Brussel niet wil of kan geven, kunnen ze naar Rusland wijzen: “Van Poetin krijgen wij het wel!” De EU zit met de handen in het haar.

“Gaandeweg is er iets fout gegaan en zijn lidstaten met problemen als zorgenkindjes aangeduid”

Daarom mijn ietwat controversiële oproep aan de Europese Unie: laat Griekenland toch gaan. Vergeet niet dat jullie Griekenland ooit als gelijkwaardige hebben opgenomen in jullie Unie. Gaandeweg is er iets fout gegaan en zijn de lidstaten met problemen als zorgenkindjes aangeduid, met Griekenland als opstandige tiener, inmiddels twintiger. De EU is niet de ouder van Griekenland. Rusland moet ook zeker Griekenland niet adopteren – want ik besef ook, daarmee gaan de van oudsher Griekse tradities als democratie ook verloren. Mocht Rusland wel suikeroom van Griekenland (willen) worden, moeten we dat dan wel of niet accepteren? Moeten wij de armoede accepteren die wij de Grieken nu zelf opleggen? Moeten wij met lede ogen aanzien hoe discipline de Grieken alleen maar opstandiger maakt? Ik heb hier geen antwoorden op, want ik ben geen econoom. Ik kan alleen zeggen wat mijn gevoel mij ingeeft.

Een Grieks faillissement is naar mijn inzien slechter dan Russische inmenging om het land weer op peil te krijgen. Wat houdt de EU tegen? Trots? Angst voor het instorten van het eigen economische web? Ik begrijp het wel: de kern zit in familiewaarden. We houden van de Grieken, ze zijn familie. We vinden dat geflirt met de Russische familie maar niets, ondanks dat Griekenland toch als uit het oog verloren zoon moest doorgaan. We zien met lede ogen aan hoe Griekenland volwassen wordt en een eigen pad kiest, misschien wel het pad dat nooit het onze was of zal zijn. Pijn doet dat wel. Misschien moeten we Bert van Leeuwen en het familiediner inschakelen om dit nog te proberen te redden.