Je nieuwe smartphone is binnen twee jaar stuk terwijl je oude Nokia 3410 nog vrolijk haar polyfone ringtone afspeelt nadat je ermee hebt gevoetbald tegen de muur. Ik dacht dat als je zoiets ingenieus als ‘het internet’ kan maken je er ook wel voor kan zorgen dat een telefoon langer mee gaat dan een paar jaar. Maar het is in het belang van de grote bedrijven om je om de paar jaar een nieuwe telefoon te laten kopen, en dan moet hij wel eerst stuk zijn voordat je dat doet. Architect Thomas Rau heeft een oplossing bedacht voor dit probleem: performance based economy. En die oplossing is lang niet zo ingewikkeld als je zou verwachten!

Het probleem
Wist je dat een van de eerste gloeilampen ooit gemaakt nog steeds brand? In een Amerikaanse brandweerkazerne in Livermore staat dit lampje al meer dan honderd jaar te gloeien. Maar als je nu een gloeilamp in de winkel koopt ben je blij als hij een paar jaar mee gaat. Net als je smartphone en je laptop trouwens. Het verkorten van de levensduur van een product is onderdeel van het plan. Als je gloeilamp immers 100 jaar mee zou gaan, wanneer zou je dan nog een nieuwe kopen? De lampenmaker zou binnen de kortste keren failliet zijn.

En dat is precies waar Philips en haar concurrenten bang voor waren. Zo’n negentig jaar geleden spraken zij in het geheim af dat een gloeilamp niet langer dan 1000 uur mag branden. Een legendarische ommezwaai, vanaf dit moment zijn producten niet langer oplossingen voor maatschappelijke of persoonlijke problemen maar een ‘georganiseerd probleem’ op zich.

De oplossing
Architect Thomas Rau bedacht een oplossing voor dit probleem: performance based economy. Net zo makkelijk te begrijpen als het probleem zelf. Als het in het belang van de producenten is om slechte kwaliteit producten te maken moeten we ervoor zorgen dat het in hun belang wordt om een goede kwaliteit te leveren. De producent moet eigenaar blijven van het product.

Bij de inrichting van zijn nieuwe kantoor maakte hij een afspraak met Philips. ‘Ik wil geen lampen maar ik wil licht, tweeduizend uur per jaar. Maakt me verder niet uit hoe je het doet als jullie maar de eigenaar blijven van de lampen.’ Philips gaat akkoord en komt met een lichtplan. Als Rau vervolgens zegt dat hij ook niet voor de elektriciteit wil betalen moet Philips het plan toch nog even herzien. Het plan blijkt met veel minder lampen te kunnen en er zijn technische snufjes bedacht waardoor de energiebehoefte van de lampen verminderde. Philips moest immers zelf de energierekening betalen. Een nieuw verdienmodel is geboren!

Met performance based economy is het in het belang van de producent om het product zo lang mogelijk mee te laten gaan en zo zuinig mogelijk te laten werken. Rau heeft inmiddels contracturen afgesloten voor loopuren bij een tapijtfabrikant en zit- en tafeluren bij een meubelfabrikant. Natuurlijk zijn er nog vele andere producten mogelijk. Mobiliteit in plaats van een auto en bereikbaarheid in plaats van een telefoon. Heb jij nog suggesties?

Dit artikel is gebaseerd op een interview met Rau in het financieel dagblad hier te lezen.